Na świecie i w Polsce wzrasta zainteresowanie produktami ekologicznymi i ich wytwarzaniem. Ich ceny osiągają atrakcyjny poziom, co sprawia, że ich produkcja staje się coraz bardziej opłacalna. Wychodząc naprzeciw potrzebom producentów firma PROCAM Polska 9 grudnia ub.r. zorganizowała w Miedniewicach koło Skierniewic spotkanie poświęcone produkcji ekologicznej.
Od szkolenia po wdrożenie
To pierwsze z cyklu spotkanie poświęcone ekologii, stanowiące wstęp do szerszego projektu obejmującego szkolenia dotyczące technologii produkcji ekologicznej i wykorzystania najnowszych produktów oferowanych przez światowe i krajowe firmy – powiedział Janusz Gwiazdowski Dyrektor Oddziału Łowicz PROCAM Polska.
Rozwój gospodarstw ekologicznych w Polsce omówił prof. dr hab. Jerzy Szymona (fot.) z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, prezes zarządu firmy certyfikacyjnej Ekogwarancja PTRE, działającej od 1983 r. Certyfikaty tej jednostki są uznawane w krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, Japonii, Korei Południowej oraz Szwajcarii. Obsługuje ona około 7249 producentów żywności, w tym 6892 gospodarstwa rolne i sadownicze. Jak informował prof. J. Szymona, nie ma dobrych gospodarstw ekologicznych z produkcją roślinną bez zwierzęcej i odwrotnie. Rolnictwo ekologiczne jest systemem produkcji, opartym na wykorzystaniu procesów naturalnych zachodzących w obrębie gospodarstwa – powiedział prelegent. Ekologia obejmuje umiejętne stosowanie nawozów organicznych, właściwą profilaktykę w ochronie roślin i produkcję własnych pasz. Zabrania się natomiast stosowania nawozów sztucznych, chemicznych pestycydów, syntetycznych hormonów, stymulatorów wzrostu, organizmów GMO. Obecnie około 80% towarów ekologicznych jest eksportowane, a każda partia jest wnikliwie badana.
Zdaniem prelegenta gospodarstwa ekologiczne muszą być chronione przed „niepożądanym wpływem” gospodarstw konwencjonalnych. Chodzi m.in. o ograniczenie np. znoszenia cieczy roboczej podczas zabiegów środkami ochrony roślin na tereny zajęte przez uprawy ekologiczne. Wymaga to izolacji przestrzennej, stosowania zadrzewień i śródplonów, szerokich miedz zasiedlonych przez pożyteczne rośliny i zwierzęta.
W prowadzeniu gospodarstwa ekologicznego ważne są uczciwość, poddawanie badaniu na pozostałości wszystkich produktów z gospodarstwa, wyłączanie z produkcji ekologicznej działek znajdujących się obok tych z uprawą konwencjonalną. Największymi zagrożeniami są natomiast pozostałości pestycydów i nawozów sztucznych, organizmy modyfikowane genetycznie, naturalne szkodliwe dla zdrowia substancje, mykotoksyny (rakotwórcze i mutagenne produkowane przez Penicillium, Fusarium, Rhizoctonia).
Obecne nowoczesne metody analityczne wykorzystywane do badania produktów przeznaczonych do bezpośredniego spożycia, pozwalają wykryć nawet śladowe ilości niepożądanych związków i substancji. Zdarza się jeszcze wychwycić pozostałości środków z grupy DDT, ditiokarbaminianów (oznacza się dwusiarczek węgla), metabolitów glifosatu, fosforynów – fosfonianów (z nawozów) oraz innych.
Zdaniem prof. J. Szymony, pochodzenie spożywczych produktów roślinnych powinno być tak oznaczone, aby w każdym momencie istniała możliwość dotarcia do informacji o ich producencie czy miejscu wytworzenia. W wypadku wykrycia substancji szkodliwych, partie towaru powinny być utylizowane, a nieprzeznaczane są do sprzedaży, jako pochodzące z produkcji konwencjonalnej.
Osoby, które chcą prowadzić gospodarstwo ekologiczne, powinny zgłosić się do jednostki certyfikującej oraz wypełnić wymagane dokumenty. Kolejnym etapem jest rejestracja podmiotu na 5 lat w ARiMR. Trzy lata trwa okres konwersji, czyli przechodzenia z produkcji konwencjonalnej na ekologiczną. Gospodarstwo w tym czasie co roku otrzymuje dotację. Jednostka certyfikująca dokonuje w sezonie wegetacyjnym jednej zapowiedzianej i kilku niezapowiedzianych kontroli.
Dozwolone w ekologii
Preparaty do poprawiania kondycji gleby i roślin jak Biogen Rewital PRO+, z serii Guard oraz Nematodo Biocontrol zaprezentował Artur Niedobit z Przedsiębiorstwa Wdrożeń i Zastosowań Biotechnologii i Inżynierii Genetycznej Bio-Gen Sp. z o.o. Biogen Rewital PRO+ to preparat doglebowy, po którego zastosowaniu wzrasta w glebie ilość pożytecznych bakterii, w tym nitryfikacyjnych, proteolitycznych, lipolitycznych, celulolitycznych, z rodzaju Pseudomonas i promieniowców. Nematodo Biocontrol to doglebowy preparat mikrobiologiczny, który ogranicza występowanie w glebie nicieni negatywnie oddziałujących na wzrost oraz rozwój roślin. Seria Guard obejmuje produkty mikrobiologiczne przeznaczone do zabiegów w uprawie poszczególnych gatunków roślin (GuardH jest dedykowany roślinom sadowniczym). Poleca się je aplikować kilkakrotnie dolistnie, aby bakterie zawarte w produkcie mogły zasiedlić powierzchnię organów roślinnych i stworzyć barierę ochronną trudną do przebycia przez patogeniczne bakterie oraz grzyby. Opisywane produkty mogą być stosowane w mieszaninach z preparatami owadobójczymi i niektórymi nawozami, ale nie ze środkami grzybobójczymi. Nie poleca się ich rozcieńczania chlorowaną wodą. Zabiegi nimi należy wykonywać w trakcie wegetacji, a także po zbiorze owoców, ale przed opadnięciem liści.
Anita Lewandowska z firmy Belchim Crop Protection omówiła działanie proekologicznego herbicydu Beloukha 680 EC przeznaczonego do zwalczania chwastów w uprawie jabłoni, śliw i winorośli, który uzyskał rejestrację 5.04.2016 r. (zezwolenie MRiRW nr R-94/2016). Jego substancją aktywną jest kwas nonanowy, powstający w wyniku naturalnej ekstrakcji oleju rzepakowego. Jest to produkt nieselektywny, wykazujący działanie parzące, ale jednocześnie nieszkodliwy dla środowiska oraz organizmów wodnych. Jest biodegradowalny (2 dni w glebie i 5–8 dni w roślinach). Beloukha 680 EC wykazuje tylko działanie kontaktowe. Niszczy nadziemne części rośliny. Dlatego zalecane jest dokładne pokrycie cieczą roboczą opryskiwanych roślin znajdujących się we wczesnym stadium rozwojowym (o wysokości do10 cm, średnicy rozety do 4 cm,4–6 liściach właściwych oraz odrostach korzeniowych o długości do 15 cm). Zaleca się również, stosować go przy dobrym nasłonecznieniu, w temperaturze >15°C, i na minimum 2 godziny przed deszczem. Dawka preparatu wynosi 16 l/ha (chwasty) i 12 l/ha (odrosty korzeniowe). Można go użyć do 2 zabiegów w sezonie przy wykorzystaniu 200–300 l wody/ha.
Preparat kontroluje zachwaszczenie przez 2–4 tygodnie. Jeżeli chwasty są zbyt duże na użycie herbicydu Beloukha 680 EC, to – jak informowała A. Lewandowska – powinny być najpierw zniszczone mechanicznie.
Produkty poprawiające odżywienie azotem i mikroelementami, dopuszczone w produkcji ekologicznej znajdują się w ofercie firmy NaturalCrop. Bioilsa N12,5 to azotowy nawóz organiczny o kontrolowanym uwalnianiu składników zawierający 12,5% azotu, węgiel organiczny oraz materię organiczną.
Polecany jest doglebowo w dawce 300–500 kg/ha, na początku sezonu wegetacyjnego. NaturalCrop SL® to enzymatyczny koncentrat aminokwasowy. Zawiera 9% azotu w formie organicznej, węgiel organiczny (24,5%) oraz aminokwasy, większość w formie lewoskrętnej. Polecany jest do 5–8 zabiegów dolistnych w dawce 1–1,5 l/ha. Jego składniki ułatwiają przyswajanie z nawozów makro- i mikroelelementów oraz podnoszą efektywność zabiegów ochrony.
ILSA DRIP forte to organiczny nawóz do podlewania i fertygacji. Zawiera 9% azotu i 24,5% węgla organicznego. Zalecana jednorazowa dawka to 8–16 l/ha. Polecany jest do aplikacji co 10–15 dni po posadzeniu roślin oraz w sytuacjach stresowych w sezonie wegetacyjnym w uprawie jabłoni, grusz, śliw, czereśni, wiśni, brzoskwiń oraz roślin jagodowych. Herbagreen® to mineralny nawóz dolistny zawierający krystaliczną formę krzemu, wapń i mikroelementy, który jest polecany do zabiegów w okresie wzrostu pędów i rozwoju kwiatostanów oraz wzrostu i dojrzewania owoców. W 1 kg nawozu znajduje się 150 g krzemu i 300 g wapnia. Jednorazowa dawka to 1–2 kg/ha (zalecane jest nieprzekraczanie 6–8 kg/ha). Nawóz ten stymuluje odporność roślin na porażenie patogenami grzybowymi oraz zasiedlenie przez szkodniki. ZumbaPlant to organiczny nawóz wzbogacony grzybami mikoryzowymi i antagonistycznymi mikroorganizmami (Bacillus spp., Trichoderma spp., Glomus spp.).
Jego działanie, po dolistnej aplikacji, polega na współzawodniczeniu o przestrzeń życiową mikroorganizmów w nim zawartych z patogenicznymi wywołującymi m.in.: szarą pleśń, antraknozy, skórzastą zgniliznę owoców truskawki, zgniliznę twardzikową. Wspomaga także naturalną odporność roślin. Natomiast stosowany doglebowo stymuluje rozwój korzeni oraz poprawia pobieranie przez nie składników pokarmowych z gleby. Zabiegi nim polecane są od rozwoju kwiatostanów do dojrzewania i zbioru owoców.
Krzysztof Łęgowski z ICBpharma omówił preparat silikonowy Siltac EC, który działa on immobilizująco na formy ruchome szkodników, poprzez otoczenie ich siecią polimerową. Jest przeznaczony do ograniczania populacji mszyc (w tym bawełnicy korówki), przędziorków, larw miseczników i miodówek, najlepiej po pojawieniu się pierwszych kolonii. Polecane stężenie to 0,15–0,2%, a proponowana dawka wody – 500–750 l/ha. Może być stosowany w mieszankach (np. z preparatami zawierającymi abamektynę) lub w rotacji z innymi akarycydami. Preparat najlepiej stosować na drzewa wczesną wiosną na larwy wylęgające się z jaj zimowych. Można nim opryskiwać drzewa oraz krzewy owocowe. Wykazuje pewną fitotoksyczność wobec odmian jabłoni o owocach z jasną skórką (objawia się plamistością wokół przetchlinek). BioPolin to preparat o właściwościach wabiących wszystkie gatunki owadów zapylających. Polecany jest do zabiegów przed kwitnieniem w dawce 2 l/ha.
APOL-HUMUS to produkt firmy Poli-Farm znajdujący się w ofercie PROCAM Polska. Jak informował Jan Kazimierski jest to stymulator wzrostu stanowiący połączenie kwasów humusowych (huminowych i fulwowych), polimerów chitozanu oraz krzemu. Kwasy humusowe poprawiają w glebie strukturę i właściwości termiczne, stosunki powietrzno-wodne, żyzność, zwiększają zawartość próchnicy i pojemność sorpcyjną, neutralizują pH, dezaktywują szkodliwe jony metali ciężkich, wykazują działanie fitosanitarne i antystresowe, stymulują wzrost i rozwój roślin oraz poprawiają pobieranie składników pokarmowych. Chitozan jest aktywatorem enzymów hydrolitycznych i fitoaleksyn, reguluje równowagę kwasowo-zasadową w tkankach roślin, stymuluje namnażanie i rozwój pożytecznej mikrofauny (bakterie, grzyby), wiąże szkodliwe chlorki i azotany.
APOL-HUMUS polecany jest do podlewania i opryskiwania roślin w dawce 5 i 10 kg/ha. Do moczenia sadzonek przed posadzeniem polecane jest sporządzenie cieczy o stężeniu 1%. W miarę możliwości zalecane jest wykonanie uprawek mechanicznych po opryskaniu gleby oraz aplikacja w warunkach zwiększonej wilgotności (po deszczu).
- fot. P. Gościło
