Miedź podstawą ochrony przed chorobami roślin sadowniczych

Badania i obserwacje reakcji roślin sadowniczych przy stosowaniu związków miedzi udowodniły, że są one bardzo skuteczne nie tylko w zwalczaniu chorób grzybowych (parch jabłoni), ale także groźnych chorób pochodzenia bakteryjnego (rak bakteryjny drzew owocowych i zaraza ogniowa). Miedź jest zatem nadal najlepszą profilaktyką w ochronie roślin. Obecnie na rynku dostępne są fungicydy i nawozy miedziowe oparte na tlenku miedzi (Nordox), wodorotlenku miedzi (Funguran A Plus New), tlenochlorku miedzi (Cuproflow, Neoram, Miedź Plus) i nanocząszteczkach (Viflo Cu-B).

Tlenek miedzi

Nordox 75 WG to granulat, który zawiera 75% tlenku miedzi. Unikatowość tego preparatu to doskonałe rozdrobnienie substancji aktywnej (1,2 mikrometra), jednorodność w wielkości cząstek oraz naturalne nośniki. W efekcie daje to wyjątkową skuteczność w zwalczaniu patogenów przy prawie zerowym zagrożeniu dla środowiska. Mechanizm działania preparatu jest również specyficzny. Polega na stopniowym uwalnianiu jonów Cu+ i Cu++ przez CuO. Jony Cu++ są zabójcze dla patogenów, powodują ich zamieranie na skutek niszczenia systemu enzymatycznego. O doskonałej przyczepności preparatu mogli się przekonać ci, którzy Nordox już stosowali, zwłaszcza w momencie mycia sprzętu, który służył do wykonywania zabiegu. Nordox jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie i już po kilku sekundach tworzy jednolitą, gotową do użycia zawiesinę. Środek ten ma rejestrację w uprawach gruszy, truskawki, winorośli i pigwy.

 

Tlenochlorki miedzi

Historycznie najstarsza grupa środków miedziowych ciągle najczęściej stosowana. Mają dobre właściwości bakteriobójcze i średnie grzybobójcze. Stosowane są zapobiegawczo w ochronie roślin sadowniczych, warzywnych, rolniczych i leśnych. Z ekonomicznego punktu cechuje je niski koszt zabiegu.

Uwaga na korozję! Należy jednak pamiętać o właściwej konserwacji sprzętu po zabiegach z wykorzystaniem preparatów z tej grupy produktów ze względu na ryzyko wystąpienia korozji. Do tej grupy należą środki ochrony roślin: Cuproflow 375 SC, Neoram 37,5 WG i nawozy: Miedź plus 50 WP oraz Cuproflox.

NEORAM 37,5 WG wyróżnia w tej grupie to, że jest środkiem w formie granul. Płynną postać mają: Cuproflow 375 SC i Cuproflox natomiast formę proszkową – Miedź plus 50 WP Funguran A Plus New jest środkiem reprezentującym grupę zawierającą miedź w postaci wodorotlenku miedzi. Cechą charakterystyczną jest mniejsza podatność na zmywanie z chronionej powierzchni w porównaniu do środków na bazie tlenochlorku miedzi. Kryształki wodorotlenku miedzi mają postać igieł, dzięki czemu bardzo dokładnie przylegają do opryskiwanej powierzchni. Brak jonów chloru powoduje, że preparaty te mają niską fitotoksyczność lub nie są fitotoksyczne w stosunku do roślin uprawnych.

Nanotechnologia, powszechnie stosowana w produkcji preparatów chemicznych, ma również zastosowanie w przypadku struktur miedzi (VIFLO Cu-B). Dzięki nanocząsteczkom preparaty wykonane w tej technologii cechują się bardzo szybką absorbcją przez przestrzenie między kutykularne, przetchlinki oraz aparaty szparkowe. Bardzo małe rozmiary umożliwiają szybkie przemieszczanie się nanocząsteczek po całej roślinie i największą z możliwych powierzchnię kontaktu z organizmami chorobotwórczymi. Viflo Cu-B jest płynnym, dolistnym nawozem przeznaczonym do likwidacji niedoborów miedzi, boru, cynku i manganu. Mikroskładniki występują w nawozie w postaci bardzo małych molekuł (nanocząsteczek) skompleksowanych kwasem glukonowym, co zapewnia bardzo szybkie pobieranie nawozu przez liście i pełną kompatybilność nawozu z metabolizmem nawożonych roślin.

VIFLO Cu-B – nanocząsteczki miedzi do całorocznego stosowania na plantacjach owoców

Miedź – praktyka w stosowaniu

Kierując się zasadą, że lepiej zapobiegać niż leczyć, sadownik jest w stanie każdego roku przeprowadzić skuteczną, a zarazem ekonomiczną ochronę swoich upraw. Ważne jest również, aby odpowiednio dobrać preparat do określonej fazy fenologicznej, co pozycjonuje zabiegi miedziowe w fazie pękania pąków i ukazywania się pierwszych fragmentów liści. Fungicydy zapobiegawcze, do których należą środki miedziowe muszą być stosowane przed infekcją. Należy pamiętać, że działanie środków miedziowych, a zatem fungicydów kontaktowych polega na hamowaniu kiełkowania zarodników grzybów chorobotwórczych i niedopuszczeniu do rozwoju grzybni w tkankach roślin. Po aplikacji środek pozostaje na powierzchni chronionych organów tworząc warstwę ochronną. Istotne jest zatem, aby po naniesieniu preparatu zdążył on wyschnąć i stał się tym samym bardziej odpornym na zmycie. Nie trudno wnioskować, że warunkiem dobrej skuteczności środków miedziowych jest zapewnienie dobrego pokrycia roślin cieczą użytkową. Zabiegi powinny być powtarzane tak często, aby na roślinie utrzymana została odpowiednia warstwa preparatu. Zagrożeniem obniżenia skuteczności ochrony zapobiegawczej jest nie tylko deszcz, który zmywa warstwę ochronną, ale również przyrost powierzchni blaszek liściowych, przez co nowe fragmenty przyrostów są niezabezpieczone.

Obecnie liczba zabiegów preparatami miedziowymi ogranicza się do dwóch lub trzech w sezonie, czego powodem jest rozbudowana gama substancji aktywnych używanych do ochrony roślin. Biorąc jednak pod uwagę wysoką skuteczność miedzi w zwalczaniu chorób bakteryjnych oraz niską toksyczność dla organizmów zwierzęcych i środowiska, środki miedziowe powinny być stosowane częściej, szczególnie jako baza w prowadzeniu działań profilaktycznych ochrony roślin, np. przeciwko rakowi bakteryjnemu drzew pestkowych, zarazie ogniowej oraz chorobom kory i drewna.