Wątpliwości sadowników dotyczące trwałości ś.o.r. w zależności od odczynu cieczy użytkowej docierają licznie do naszej redakcji. Obiektem zainteresowania są głównie fungicydy zawierające kaptan. O odpowiedzi na najczęściej zgłaszane wątpliwości poprosiliśmy przedstawicieli producentów środków zawierających tę substancję czynną. Poniżej zagadnienia oraz wyjaśnienia (w kolejności alfabetycznej nazw firm).
- Czy trwałość (cieczy użytkowej) oferowanych przez Państwa fungicydów zawierających kaptan może zależeć od odczynu i temperatury wody?
- Czy rekomendują Państwo badanie parametrów wody używanej do zabiegów i jakie są Wasze zalecenia odnośnie do jej parametrów?
- Jeśli jest to potrzebne, jak według Państwa najłatwiej dostosować parametry cieczy użytkowej (poprzez jakie dodatki), aby uzyskać wystarczającą trwałość fungicydu?
- Z jakimi produktami kategorycznie nie zalecacie Państwo mieszania fungicydu zawierającego kaptan?
Arysta LifeScience Polska Sp. z o.o.
(Captan 80 WG)
Ad 1. Historia kaptanu sięga 1952 r., kiedy to został wynaleziony w USA w laboratoriach firmy Chevron, dzisiejszego giganta branży petrochemicznej. Oryginalny amerykański Captan na rynku w Polsce pochodził z fabryk firm Tomen (Arvesta), przodków dzisiejszej firmy Arysta LifeScience. Od kilku lat na rynek europejski jest produkowany w jednej nowej fabryce na południu Francji, w miejscowości Noguères.
Captan 80 WG jest fungicydem w formie granul, nanoszonym na rośliny w postaci zawiesiny wodnej, co oznacza, że sama substancja czynna nie jest rozpuszczona, dzieje się tak jedynie ze śladową jej ilością. Rozpuszczanie się substancji czynnej fungicydu nie jest konieczne do skutecznego działania kontaktowego na roślinie, wystarczy, że tworzy zawiesinę dobrze pokrywającą powierzchnię liścia.
Prawdą jest, że pH wody ma związek ze stabilnością kaptanu. Jednak w tej kwestii kluczowe jest, na jaki odsetek tej substancji czynnej ma wpływ i czy faktycznie jest on tak istotny z punktu widzenia stosującego preparat. W 1000-litrowym zbiorniku opryskiwacza (dawka – 1,9 kg/ha oraz 500 litrów wody/ha) rozpuszczeniu ulegnie jedynie około 5 g/3040 g substancji czynnej. Przy neutralnym odczynie wartość ta pozostanie stabilna. Przy ekstremalnym, niewystępującym w realiach pH 10, rozpadowi w wyniku hydrolizy może ulec 2,5 grama, co stanowi 0,082% całej substancji czynnej w roztworze znajdującym się w zbiorniku. Ze względu na „wrodzoną” nierozpuszczalność kaptanu stabilność hydrolityczna nie ma istotnego wpływu na ostateczny rezultat walki z patogenem na roślinie w praktyce sadowniczej. Zostało to potwierdzone przez blisko 60 lat stosowania tej substancji czynnej, kiedy kwestia odczynu wody nie stanowiła problemu, w przeciwieństwie do cechy, jaką jest odpowiednia formulacja stosowanego preparatu. Ten parametr ma bardzo duże znaczenie dla ostatecznej skuteczności działania (odpowiednie pokrycie, odporność na zmywanie, optymalna rozpuszczalność, brak pylenia), bezpieczeństwa oraz wygody stosującego. O tym, jak trudno jest dopracować formulację fungicydów zawierających kaptan, przekonało się wiele firm, a część nadal boryka się z tym problemem. Formulacja preparatu Captan 80 WG oferowanego przez firmę Arysta LifeScience jest w efekcie wieloletnich badań laboratoryjnych dopracowana w każdym szczególe, dzięki czemu sadownicy mogą być spokojni o jego skuteczność działania. Biorąc pod uwagę powyższe, uważamy, że temat zakwaszania wody w przypadku stosowania preparatów zawierających kaptan jest wyolbrzymiany, powodując niepotrzebny zamęt w głowie sadownika.
Ad 2. Oczywiście, świadomość tego, jakie parametry ma woda wykorzystywana do sporządzania cieczy użytkowej i ochrony sadów, jest istotna. Dlatego w ramach dobrej praktyki ochrony, aby przeciwdziałać ewentualnym czynnikom obniżającym skuteczność, polecamy kontrolę, jaki odczyn i twardość ma woda, tak samo jak dla wszystkich innych zabiegów ochrony.
Ad 3. Przy stosowaniu preparatu Captan 80 WG nie ma potrzeby dodatkowego regulowania odczynu wody. Znacznie więcej pożytku dla skuteczności tego preparatu przyniesie dodatek specjalnego adiuwantu dla fungicydów kontaktowych, takiego jak Silwet STIK.
Ad 4. Na życzenie i wniosek sadowników opracowaliśmy tabelę właściwości fizykochemicznych mieszaniny fungicydu Captan 80 WG i ponad 30 środków ochrony roślin (ś.o.r.), którą udostępniamy polskim producentom. Projekt badania mieszanin jest kontynuowany, w jego ramach przeprowadzone zostaną badania pokazujące skuteczność mieszanin oraz ich bezpieczeństwo dla roślin. W przypadku kilku mieszanin należy zwracać uwagę na jakość mieszadeł hydraulicznych, gdyż zawiesina przy wysokiej twardości wody może mieć obniżoną trwałość. Mówimy tu o produktach w formulacji EC, takich jak np. Domark 100 EC, Bumper 250 EC, Qualy 300 EC.
Generiks Sp. z o.o.
(Kapłan 80 WG, Kapelan 80 WG, posiadacz zezwolenia – Pestilla Sp. z o.o.)
Ad 1. Według naszych badań trwałość fungicydów zawierających kaptan zależy od pH roztworu (im wyższe pH, tym krótszy połowiczny czas rozpadu substancji czynnej).
Ad 2. Zalecamy pomiar pH wody. Za optymalne pH cieczy użytkowej uważamy 5,5–6, co gwarantuje wysoką trwałość substancji czynnej.
Ad 3. Aby osiągnąć ww. optymalne pH roztworu, zalecamy preparat CONTROL pH w dawkach 0,6–0,7 l/1000 l wody (w przypadku wody twardej – studnie głębinowe i wodociągi) i 0,3–0,5 l/1000 l wody (w przypadku wody średnio twardej – ujęcia ze zbiorników).
ProCam Polska Sp. z o.o.
(Raptan-Pro 80 WG, posiadacz zezwolenia – Robbin Aalbers Agrochemical Trading)
Ad 1. Trwałość kaptanu zależy w dużej mierze od pH oraz temperatury cieczy użytkowej. PROCAM już w 2013 r., podczas dni otwartych oddziału Sandomierz, badał pH cieczy użytkowej i uczulał klientów na konieczność zakwaszania wody do zabiegów niektórymi ś.o.r.
Ad 2. Zalecamy badanie pH wody używanej do zabiegów, dajemy w tym kierunku wsparcie. Nasi agronomowie wyposażeni są w profesjonalne elektroniczne pH-metry. Każdy klient naszej firmy ma możliwość skorzystania z bezpłatnego badania odczynu cieczy użytkowej.
Ad 3. Badając setki próbek wody, przeprowadziliśmy wiele testów z różnymi kondycjonerami wody i dobraliśmy uniwersalne rozwiązanie w postaci produktu PROACID do zabiegów fungicydami zawierającymi kaptan i mankozeb. Sprzedając 5-kilogramowe opakowanie włoskiego kaptanu Raptan Pro 80 WG, dołączamy w pakiecie 1 l kondycjonera PROACID, który wystarcza na opryskanie 2,5 ha sadu przy dawce cieczy 500–700 l/ha.
W ofercie oprócz typowego produktu zakwaszającego ciecz użytkową PROACID posiadamy produkt obniżający pH, dezaktywujący jony Mg, Ca, Fe oraz działający jako adiuwant – ISOTAK PRO+. Dzięki obniżeniu pH cieczy użytkowej zyskujemy wzrost skuteczności zabiegów, poprawiamy mieszalność i zapobiegamy wytrącaniu się osadów podczas sporządzania mieszanin zbiornikowych. Kaptan często stosujemy w okresach wymagających nawożenia wapniem czy borem. Łączne stosowanie kaptanu z wymienionymi produktami podnoszącymi pH cieczy użytkowej jest możliwe po zastosowaniu produktów zakwaszających środowisko.
Ad 4. Nie zalecamy mieszania kaptanu z nawozami o odczynie alkalicznym, najczęściej są to produkty borowe solo czy też standardowe nawozy wapniowe. Możliwość mieszania pojawia się w chwili zastosowania kondycjonera o właściwościach zakwaszających lub w momencie wyboru produktów zawierających dodatki obniżające pH cieczy użytkowej.
Synthos Agro Sp. z o.o.
(Kaptan Zawiesinowy 50 WP)
Ad 1. Niezmiernie ważnym czynnikiem wpływającym na skuteczność zabiegu kaptanem jest pH cieczy użytkowej. Kaptan ulega degradacji w środowisku zasadowym. W następstwie analizy wyników licznych światowych badań stwierdzono, że w środowisku zasadowym, przy pH 7,8–8,1, rozkład połowiczny kaptanu następuje w ciągu 2–3 godzin. Dlatego też nie polecano, przez pewien czas, mieszania go z nawozami wapniowymi. Jeżeli bowiem jako jednego z komponentów mieszaniny użyto nawozu wapniowego, to wartość odczynu cieczy użytkowej wzrastała wówczas nawet do 9. Z danych francuskich wynika, że w takim przypadku kaptan ulega połowicznemu rozkładowi nawet w ciągu 10 minut. Trwałość roztworu kaptanu zależy więc zdecydowanie od wartości pH środowiska. Nie oznacza to jednak, że w wodzie o wysokim pH kaptan całkowicie traci swoje właściwości, znacząco jednak spada jego skuteczność z upływem czasu.
Obniżenie pH roztworu pozwala na lepsze i efektywniejsze wykorzystanie fungicydu. Należy więc zwracać uwagę na odczyn wody wykorzystywanej do zabiegów ochrony roślin, a także na specyfikę potencjalnych składników mieszaniny zbiornikowej.
Ad 2. Przed sporządzeniem cieczy użytkowej sadownik powinien wykonać analizę wody używanej do opryskiwania, ze szczególnym uwzględnieniem zarówno jej pH, jak i twardości. Możliwe jest proste sprawdzenie pH i twardości wody za pomocą pasków wskaźnikowych i testerów wody (ewentualnie można przeprowadzić analizę próbki wody, np. w Sanepidzie czy Stacjach Chemiczno-Rolniczych).
Ad 3. Poprawić właściwości wody można poprzez stosowanie kondycjonerów wody, np.: ● Activ 5 (dzięki zastosowaniu właściwie dobranych komponentów środek ten może służyć zarówno do zakwaszania wody, jak i do niwelowania skutków jej twardości). Zostało tu zastosowane zjawisko sekwestracji, które w uproszczeniu polega na wiązaniu antagonistycznych kationów wapnia, magnezu, sodu i żelaza w nieaktywne kompleksy. Ponadto do środka został dodany specjalny barwnik odczynu umożliwiający w bardzo prosty sposób doprowadzenie pH wody do właściwego odczynu; ● Proacid (poprawia właściwości fizykochemiczne cieczy użytkowej oraz mieszalność, umożliwia łączne stosowanie z nawozami wapniowymi); ● Niagara; ● Pro Aqua; Sofft; ● Biosept Active.
Ad 4. Ze względu na fitotoksyczność nie zalecamy mieszania:
- kaptanu i preparatów olejowych (doradzamy też zachowanie co najmniej 4 dni przerwy między nimi),
- kaptanu i dodyny.
Do momentu zesłania numeru do druku nie uzyskaliśmy informacji od firmy Adama Polska Sp. z o.o. oraz Sharda Polska Sp. z o.o.
Uzupełnienie informacji zamieścimy w kolejnych numerach „Informatora Sadowniczego”.
