- Zawiązanie owoców. W bieżącym sezonie było ono bardzo dobre, co zapowiada wysokie plony. Jest to wynikiem obfitego kwitnienia drzew i krzewów, warunków pogodowych sprzyjających zapyleniu oraz obecności owadów zapylających (pszczoła miodna, murarka ogrodowa, trzmiele), których było więcej niż w poprzednich sezonach. W celu poprawienia zawiązywania owoców stosowano także regulatory wzrostu, produkty poprawiające odżywianie roślin oraz hamujące opadanie zawiązków.
Wykonanie zabiegów chemicznego przerzedzania kwiatów i zawiązków owoców utrudniały warunki pogodowe, niskie: temperatura i wilgotność powietrza. W drugiej połowie czerwca drzewa owocowe rozpoczynają inicjację pąków kwiatowych na następny rok. Zbyt duża liczba zawiązków w obecnym będzie oddziaływać negatywnie na zawiązanie ich optymalnej liczby. Obecnie możliwe jest już tylko ręczne przerzedzanie, które ma wpływ na jakość owoców, ale niewielki na inicjację pąków kwiatowych. Można je rozpocząć w połowie czerwca, powtórzyć w lipcu, a także przed zbiorami. Wykonuje się je także po gradobiciu. Aby przyniosło pokładane rezultaty musi być wykonane poprawnie, czyli tak, aby nie uszkadzać owoców pozostających na drzewie. - Ochrona przed agrofagami. Aby była skuteczna musi być systematyczna. W czerwcu wszystkie szkodniki już opuściły kryjówki zimowe i intensywnie żerują. Wielkość ich populacji zależy od układu warunków pogodowych, które wpływają także na wystąpienie chorób. Oprócz zabiegów chemicznych przeciwko chorobom roślin, wykonywanych zgodnie z zasadami integrowanej ochrony (IO) i zaleceniami z aktualnego Programu Ochrony Roślin Sadowniczych, należy przeprowadzać zabiegi pielęgnacyjne, znacznie wpływające na stan fitosanitarny roślin (cięcie i prześwietlanie). Warunkiem skuteczności zabiegów jest używanie sprawnego technicznie opryskiwacza (powinien być atestowany, a wykonujący przeszkolony).
- Racjonalna ochrona obejmuje wykonywanie zabiegów chemicznych we właściwym czasie i odpowiednimi środkami ochrony roślin (ś.o.r.). Powinna być poprzedzona obserwacjami (monitoringiem) i lustracjami oraz oparta na wskazaniach stacji meteorologicznych. Pułapki lepowe i feromonowe ułatwiają obserwację aktywności i zagrożenia ze strony szkodników oraz wyznaczenie terminów ich zwalczania, jeśli zostały przekroczone progi zagrożenia. Na bieżąco należy obserwować nasilenie występowania agrofagów i efekty zabiegów ochronnych. Wskazane jest prowadzenie szczegółowych zapisów w notatniku zabiegów. Lustracje powinny być wykonywane według zasad warunkujących prawidłowość ocen, a następnie decyzji o sposobach ochrony. Istotna jest liczebność poszczególnych faz rozwojowych szkodników. Obserwacje prowadzi się w sadzie, rzadziej w laboratorium, ponieważ powinny obejmować całe drzewa. Zabiegi ochronne w czerwcu mają wpływ na jakość plonu.
- Parch jabłoni jest najgroźniejszą chorobą jabłoni. Zazwyczaj pod koniec maja lub na początku czerwca kończą się wysiewy zarodników workowych grzyba Venturia inaequalis i okres infekcji pierwotnych. Jeśli udało się ochronić przed nimi drzewa, a na liściach i zawiązkach owoców nie ma plam, dalszą ochronę należy ograniczyć do zabiegów zapobiegawczych co 5–7 dni. Przy wyborze preparatu należy uwzględniać rotację, aby uniknąć ryzyka selekcji ras odpornych grzyba.
- Mączniak jabłoni w tym roku stanowi większe zagrożenie niż w latach poprzednich. Dlatego wskazane jest ręczne wycinanie porażonych pędów, a także dodatkowe zabiegi preparatami siarkowymi, które można stosować w mieszaninach ze środkami przeznaczonymi do ochrony przed parchem jabłoni. Można także wykorzystać preparaty specjalnie w tym celu zarejestrowane.
- Zaraza ogniowa i rak bakteryjny mogą być groźne, szczególnie w nowo posadzonych sadach, które kwitną z opóźnieniem. W ich przypadku warto było wyciąć kwiaty oraz opryskiwać drzewa preparatami zawierającymi fosforyn potasu, nawet w mieszaninach z tradycyjnymi fungicydami.
- Drobną plamistość liści na jabłoniach skutecznie ograniczają preparaty mankozebowe, a także te na bazie fosforynu potasu.
- Drobna plamistość liści drzew pestkowych występuje corocznie. Porażenie liści trwa od maja do początku lipca. W przypadku dużego nasilenia choroby może nastąpić całkowita defoliacja drzew. Osłabia to plonowanie, zmniejsza odporność drzew na mrozy. Ochronę, głównie wiśni i czereśni, należy rozpocząć zaraz po kwitnieniu używając preparatów dodynowych i z grupy IBE. Te ostatnie można zastosować maksymalnie dwa razy w sezonie.
- Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia stanowi zagrożenie dla młodych drzewek. Chorobę ogranicza opryskiwanie oraz podlewanie ich, np. preparatem Aliette 80 WP.
- Ospowatość śliw (szarka) jest chorobą wirusową śliw i moreli, której wektorem są mszyce, a właściwa ochrona przed nimi ogranicza możliwości rozprzestrzeniania się tej choroby. Z moich obserwacji wynika, że opryskiwanie porażonych drzew preparatami aminokwasowymi istotnie zmniejsza nasilenie jej objawów na liściach i na owocach.
- Szara pleśń jest chorobą występującą prawie na wszystkich uprawnych gatunkach roślin. Jej rozwój następuje przy wysokiej wilgotności powietrza, ale niezależnie od temperatury powietrza. Jest ona szczególnie groźna w okresie kwitnienia drzew oraz przed zbiorem owoców. W tych terminach należy chronić drzewa, krzewy owocowe oraz truskawki poprzez wykonywanie zabiegów chemicznych. Skuteczność preparatów wspomagają użyte w mieszaninie produkty fosforynowe i aminokwasowe. Dodatkowo stymulują one naturalną odporność roślin przed chorobami.
- Przędziorki i pordzewiacze zawsze są groźne, chociaż w br. obserwuję mniejsze zagrożenie z ich strony. Jest to skutkiem stosowania coraz powszechniej preparatów olejowych, ograniczenia lub zaniechania użycia pyretroidów oraz stosowania selektywnych insektycydów. Zabiegi należy wykonywać bezpośrednio po przekroczeniu progów szkodliwości.
- Zwójki liściowe, szczególnie w latach suchych i bezdeszczowych, stanowią duże zagrożenie. Powinny być zwalczane już przed kwitnieniem, a następnie po nim. Szkodliwe są gąsienice, które uszkadzają liście i owoce. Drugie pokolenie występuje w miesiącach letnich. Pułapki feromonowe ułatwiają identyfikację gatunków i zwalczanie odpowiednimi preparatami we właściwym czasie.
- Mszyce są polifagami. Wysysając substancje odżywcze ogładzają rośliny. Ich szkodliwość wzrasta wraz ze zmianami klimatycznymi, objawiającymi się podwyższaniem średniej rocznej temperatury. Mszyce zwalczamy w chwili zauważenia. Jeśli spowodują zwinięcie liści czy młodych pędów, wówczas dużo trudniej jest je zwalczyć. Można użyć preparatów, które działają na szerokie spektrum szkodników, albo specyficznych aficydów. Najtrudniejszą do zwalczania jest bawełnica korówka. W jej przypadku zabiegi powinny być wykonywane dużymi dawkami wody. Łagodne zimy sprzyjają jej zimowaniu, a warunki w sezonie wegetacyjnym – namnażaniu. W przypadku licznego pojawu, zabiegi należy powtarzać.
- Pryszczarki są szczególnie groźne w szkółkach i młodych sadach. Najczęściej występują pryszczarek jabłoniak i pryszczarek gruszowiec. Szkodliwe są ich beznogie larwy, które zwijają i deformują młode liście. Zwalczanie ich należy rozpocząć bezpośrednio po kwitnieniu drzew.
- Nasionnice należą do muchówek i podobnie jak u pryszczarków szkodliwe są ich beznogie larwy, które powodują robaczywienie owoców czereśni, a w niektórych rejonach Polski także wiśni. Wylot much i składanie jaj na dojrzewających owocach trwa od drugiej połowy maja do połowy lipca. Obecnie w Polsce występują dwa gatunki: Rhagoletis cerasi i R. cingulata. Aby wyznaczyć termin ich zwalczania należy obserwować odłowy na żółtych pułapkach lepowych.
- Miodówki. Szczególnie groźna jest miodówka gruszowa plamista, która stanowi coraz większe zagrożenie. Do zwalczania wykorzystać można preparaty chemiczne oraz olejowe (wcześnie wiosną) i glinkę kaolinową, a także nawozy dolistne z dużą zawartością magnezu i potasu.
► Nawożenie sadów. W czerwcu intensywnie rosną zawiązki owoców. W tym czasie, szczególnie u jabłoni i grusz, wzrasta zapotrzebowanie na azot, magnez, potas, ale także wapń. Nawozy te można dostarczać doglebowo
(II dawka), ale także dolistnie. W przypadku słabszego wzrostu można zastosować biostymulatory, w tym nawozy na bazie alg morskich. Także u śliw, wiśni i czereśni podczas wzrostu zawiązków owoców, wzrasta zapotrzebowanie na magnez i potas. Wapń zapobiega pękaniu owoców, dlatego warto go dostarczać dolistnie oraz stosować inne specjalne nawozy dedykowane dla tych upraw.
► Formowanie koron młodych drzew, szczególnie nowo posadzonych, polega na usuwaniu konkurentów przewodnika, pędów zbyt grubych oraz zwisających (utrudniających zwalczanie chwastów). Młode pędy należy przywiązać do konstrukcji wspierających i rusztowań. Pędy te usuwamy poprzez odrywanie lub wycinanie sekatorem.
► Zwalczanie chwastów. Podczas zabiegów nalistnych należy uważać, aby nie następowało znoszenie cieczy roboczej, co mogłoby uszkodzić rośliny uprawne. Zazwyczaj najlepsze efekty przynosi zwalczanie chwastów młodych.
