Zdaniem doradcy 4/2015

    Niezależny doradca sadowniczy

    • W sadach i na plantacjach. W ostatnich latach wegetacja rozpoczyna się w marcu, a kwitnienie gatunków sadowniczych w drugiej połowie kwietnia, czemu sprzyja układ warunków pogodowych. Wysoka temperatura powoduje szybkie zmiany fenologiczne, dlatego ochrona przed chorobami, szkodnikami i chwastami powinna być rozpoczęta odpowiednio wcześnie. Prowadzona racjonalnie uwzględnia stan rozwoju roślin, nasilenie występowania patogenów, przebieg warunków pogodowych w trakcie i po zabiegach. Opryskiwacze sadownicze muszą być sprawne technicznie.
    • Ochrona po cięciu i formowaniu obejmuje opryskiwanie drzew i smarowanie ran przy użyciu odpowiednich środków (m.in. Topsin M 500 SC, preparaty miedziowe lub z nadtlenkiem wodoru stabilizowanym jonami srebra, Emy, Viflo Chitosol Silver).Intensywna ochrona przed chorobami. Jabłonie w kwietniu i w maju chroni się przeciwko parchowi i mączniakowi jabłoni, zarazie ogniowej, szarej pleśni, chorobom kory i drewna. Grusze zaś przeciwko chorobom kory i drewna, zarazie ogniowej, szarej pleśni, gorzkiej i brunatnej zgniliźnie owoców oraz parchowi gruszy. Drzewa pestkowe należy chronić przed patogenami kory i drewna, rakiem bakteryjnym, leukostomozą i brunatną zgnilizną drzew pestkowych oraz dziurkowatością liści. Morele i brzoskwinie dodatkowo należy chronić przed mączniakiem prawdziwym róży i brzoskwini, a śliwy przed torbielą śliw. Drzewa orzecha włoskiego wymagają ochrony przeciwko antraknozie, bakteryjnej zgorzeli orzecha włoskiego, a leszczyny przed moniliozą leszczyny. Truskawki w tym okresie chroni się przed: szarą pleśnią, mączniakiem prawdziwym, białą i czerwoną plamistością liści, skórzastą zgnilizną owoców, antraknozą truskawki, maliny natomiast przed zamieraniem pędów malin, szarą pleśnią, chorobami wirusowymi, a porzeczki czarne przed opadziną liści porzeczek, białą plamistością liści porzeczki oraz amerykańskim mączniakiem agrestu.
    • W ochronie przed chorobami uwzględniać należy nasilenie ich występowania w poprzednim sezonie oraz przebieg pogody w obecnym. W przypadku parcha jabłoni i gruszy, zarazy ogniowej pomocne są komunikaty sadownicze oparte na dokładnych pomiarach i analizach stacji meteo.Lustracje w sadach i jagodnikach pozwalają określić stopień porażenia przez szkodniki. Jeżeli przekroczone są progi zagrożenia, konieczne są zabiegi ochronne. Lustracje powinny być prowadzone przy dobrej pogodzie, dokładnie i na każdej kwaterze osobno. Dobrze jest użyć płachty entomologicznej i sprzętu optycznego powiększającego przynajmniej dwudziestokrotnie. Do kwitnienia roślin lustracje powinno się prowadzić przynajmniej raz, a nawet dwa razy w tygodniu. Sprawdzamy wówczas nasilenie szkodników i chorób w całej koronie drzewa przechodząc kwatery po przekątnej. Przed kwitnieniem drzew z kryjówek zimowych wychodzi większość szkodników, z jaj wykluwają się larwy innych. Drzewa są słabo ulistnione, zatem szkody powodowane przez nie mogą być znaczne, ponieważ uszkadzają rozwijające się pąki kwiatowe. Po stwierdzeniu przekroczenia progu ekonomicznego zagrożenia ze strony szkodników, dobrze jest przeprowadzić zabieg zwalczający, ponieważ można ograniczyć ich liczebność na tyle, że nie będą one groźne w ciągu sezonu wegetacyjnego. Wyniki lustracji oraz wszystkie zabiegi należy zapisać w notatniku.
    • Ochrona przed szkodnikami obejmuje zwalczanie m.in.: pluskwiaków (mszyce, miodówki, miseczniki, tarczniki); roztoczy (przędziorki i pordzewiacze); muchówek (nasionnice); chrząszczy (kwieciak jabłkowiec, kwieciak malinowiec, kistnik malinowiec, krzywik porzeczkowiaczek, maliniaczek); gąsienic motyli (licinek tarninaczek, zwójkówki liściowe).
      Przed kwitnieniem drzew warto w sadach rozwiesić pułapki lepowe i feromonowe, aby w sezonie wegetacyjnym łatwiej było ocenić liczebność szkodników, stwarzane przez nie zagrożenie oraz wyznaczyć termin zabiegu.
    • Wyznaczenie dawek cieczy roboczej oraz ilości środka ochrony roślin przeprowadza się po kalibracji opryskiwacza. Uwzględnić należy wielkość koron drzew lub powierzchnię ściany owoconośnej. Dawkę ś.o.r. można zmniejszać oraz dzielić, ale tylko na odpowiedzialność sadownika. Należy pamiętać o ryzyku selekcji ras odpornych patogenów. Dawki ś.o.r. oraz stosowane mieszaniny powinny zapewnić wysoką skuteczność zabiegów.
    • Przygotowanie stanowiska i gleby pod sad obejmuje m.in.: likwidację skutków choroby replantacyjnej, odchwaszczenie pola, doprowadzenie do odpowiedniej struktury i właściwego pH, wzbogacenie gleby w substancję organiczną i nawozy mineralne, zapewnienie odpowiednich stosunków powietrzno-wodnych (prace melioracyjne – zawadnianie, odwadnianie). W kwietniu spulchniamy i wyrównujemy pole. Do wykonania tych prac warto użyć głęboszy, pługów, kultywatorów, bron talerzowych, gruberów, szpadli mechanicznych i maszyn zagregatowanych.
    • Sadzenie drzewek i krzewów można wykonywać ręcznie, ale coraz częściej wykorzystywane są do tej pracy sadzarki, świdry mechaniczne, frezy. Korzenie drzewek przed posadzeniem dobrze jest moczyć w wodzie przynajmniej przez 12 godzin. Można je także zaprawiać preparatami stymulującymi ukorzenianie i chroniącymi przed chorobami. Dobrze jest sadzić młode rośliny w wilgotną i nagrzaną glebę.Nawożenie doglebowe i dolistne. Wykonuje się je według zaleceń zawartych w wynikach chemicznej analizy gleby. Przez cały okres spoczynku drzew można rozsiewać mineralne nawozy wapniowe, fosforowe i potasowe. Wraz z ruszeniem wegetacji doglebowo należy zastosować nawozy azotowe, głównie saletry. Jeżeli nie podano pojedynczych składników pokarmowych, to przed lub na początku wegetacji, można rozsiać nawozy wieloskładnikowe. Co 2 lub 3 lata warto także stosować nawozy naturalne lub organiczne.
    • Nawożenie dolistne, ma szczególne znaczenie, gdy wystąpiły warunki stresowe. Zwykle nawozy podaje się łącznie z zabiegami ochrony roślin przeciwko chorobom grzybowym. W okresie nabrzmiewania pąków, szczególnie na rośliny uszkodzone przez mróz, można stosować nawozy zawierające potas, w okresie mysiego ucha – zawierające cynk, w okresie zielonego pąka – azotowe, wapniowe, zawierające bor i żelazo, a w okresie różowego pąka – zawierające fosfor i bor. Biostymulatory i aktywatory, w tym preparaty aminokwasowe oraz zawierające wyciągi z alg morskich, wspomagają wzrost i rozwój roślin.
    • Kwitnienie i owady zapylające. O doborze zapylaczy należy pomyśleć na etapie zakładania sadu. Najlepszym rozwiązaniem jest posadzenie jabłoni ozdobnych w rzędach drzew. Dobrze, gdy wykorzystane są przynajmniej 2 zapylacze o różnych terminach kwitnienia. Kolejnym czynnikiem poprawiającym zapylenie są owady zapylające. Kwitnienie jabłoni w ostatnich latach trwa bardzo krótko, zatem ich obecność w tym czasie jest bardzo pożądana. Dobrze jest wprowadzić na ten okres do sadu pszczołę miodną, murarkę ogrodową lub trzmiele.
      Na 1 ha sadu powinny przypadać przynajmniej 2 rodziny pszczele. W zapyleniu uczestniczą też inne dziko występujące owady. W czasie kwitnienia należy stworzyć warunki ułatwiające pracę tych owadów (zaniechać opryskiwania insektycydami przed i w trakcie), zabiegi chemiczne wykonywać z zachowaniem karencji, przed opryskiwaniem skosić kwitnące chwasty. Zapylenie kwiatów wspomagać mogą także Pollinus, nawozy zawierające bor, tytan, preparaty giberelinowe. Działanie tych ostatnich polega na poprawie efektywności kwitnienia. W celu poprawienia zawiązywania owoców można stosować bezpośrednio przed kwitnieniem drzew preparat Regalis 10 WG (gdy na drzewach jest 4, 5 liści właściwych), w czasie i bezpośrednio po kwitnieniu – związki giberelinowe.
    • Regulowanie wzrostu i owocowania to wiele czynności agrotechnicznych prowadzonych nie tylko w okresie wegetacji, ale także spoczynku drzew.
      W czasie kwitnienia i po kwitnieniu można prowadzić przerzedzanie kwiatów i zawiązków owoców ręcznie, mechanicznie lub za pomocą środków chemicznych. Przerzedzanie chemiczne najlepiej jest przeprowadzać wieloetapowo.
    • Ochrona przed przymrozkami i gradobiciem. Przymrozki radiacyjne i adwekcyjne występują coraz częściej. Niszczą kwiaty, zawiązki oraz uszkadzają strukturę kory i drewna. Zraszanie nadkoronowe, to najlepszy sposób ochrony przed ich negatywnymi skutkami. Inne metody to: ogrzewanie powietrza przy użyciu nagrzewnic, mieszanie go przy pomocy wiatraków, zamgławianie, zadymianie, osłanianie folią lub włókniną, zakładanie sieci nadkoronowych, silne nawodnienie sadów przed spodziewanymi przymrozkami. Kolejnym sposobem ochrony przed negatywnymi skutkami przymrozków jest opryskiwanie produktami zawierającymi antyoksydanty oraz o charakterze biostymulacyjnym. Zraszanie nadkoronowe chroni kwiaty przy spadku temperatury do –8°C, inne sposoby do –3°C.
      Skuteczność ochrony przed przymrozkami zależy od skali spadku temperatury, czasu jego trwania, warunków atmosferycznych w dzień po jego wystąpieniu. Można ubezpieczyć uprawy przed klęskami losowymi, ale stawki ubezpieczeniowe są coraz wyższe, a uzyskanie odszkodowań coraz trudniejsze.