Zmiany w ochronie sadów

    redakcja „Hasło Ogrodniczego"

    Pozycja Polski jako producenta bardzo dobrej jakości owoców znacznie wzrosła w ostatnim roku. Mieliśmy, jak na warunki klimatyczne Europy, dużo szczęścia, gdyż aura była dla nas łaskawa, a i z agrofagami radzimy sobie coraz lepiej. Nie można jednak osiadać na laurach. W dążeniu do perfekcji pomocny będzie m.in. „Program Ochrony Roślin Sadowniczych na rok 2013”, który przygotowaliśmy dla Państwa. Sporo zmieni się w nadchodzącym sezonie, dlatego postaram się jak najsyntetyczniej poinformować o tych nowościach w ochronie.

    Mieszanie i redukcja dawek…

    …dozwolone, ale na odpowiedzialność użytkownika. W ostatnim kwartale 2012 r. na stronach internetowych MRiRW pojawiło się oficjalne stanowisko ministerstwa rolnictwa odnośnie pewnych paragrafów rozporządzenia PEiR nr 1107/2009, które weszły w życie 14 czerwca 2011 r. Kontrowersyjne były głównie decyzje odnośnie pozwoleń na sporządzanie mieszanin zbiornikowych o dowolnym składzie oraz redukcji dawek środków ochrony roślin. Obecnie minister rolnictwa ogłosił, że ww. praktyki są zgodne prawem, ale pod warunkiem, że przestrzegane będą zasady dobrej praktyki ochrony roślin (w tym karencje i prewencje), nie będą przekraczane liczba zabiegów danym środkiem w sezonie oraz maksymalne dawki środków podane w etykietach-instrukcjach stosowania. Uwzględniane będą zastrzeżenia zaleceń etykietowych odnośnie mieszania danego preparatu z innymi produktami. Niepowodzenia w ochronie (w tym brak skuteczności, fitotoksyczność czy zniszczenie sprzętu), jeśli sporządziło się mieszaninę wg własnego „przepisu” bądź zmniejszyło dawkę, nie będzie można reklamować u producenta czy dystrybutora środka ochrony roślin. Odpowiedzialność poniesie wyłącznie sadownik.

    Wycofane z użycia

    W nadchodzącym sezonie nie będzie już można stosować następujących fungicydów: Merpan 50 WP, Orius 250 WE, Rovral Flo 255 SC. Wszystkie te środki mają swoich następców na rynku, niejednokrotnie w bezpieczniejszych, nowocześniejszych formach użytkowych, ale niestety używać ich można w węższym zakresie, niż wycofane. Z listy zoocydów sadowniczych wykreślono natomiast: dwa pyretroidy (Bulldock 025 EC i Sumi-Alpha 050 EC), dwa akarycydy zawierające tę samą substancję czynną (Omite 30 WP i Omite 570 EW) oraz nowaluron (Rimon 100 EC). Środki te miały dość uniwersalne, szerokie rejestracje. Z grupy regulatorów wzrostu ubył jedyny środek do chemicznego przerzedzania zawiązków owoców Bioprzerzedzacz 060 SL, i niestety nie zarejestrowano niczego w zamian.

    Nowe środki

    Lista dostępnych fungicydów zwiększyła się o Boni Protect – biologiczny środek zawierający grzyb Aureobasidium pullulans, który posłuży głównie w ochronie przed chorobami przechowalniczymi jabłek – brunatną zgnilizną, siną pleśnią i szarą pleśnią. Ze względu na właściwości głównego składnika (żywy organizm) nie wymagał on wyznaczenia karencji. Z końcem zeszłego roku zarejestrowany został nowy fungicyd (zawierający mepanipirym – nowość w polskim sadownictwie) do ochrony truskawek przed szarą pleśnią – Frupica 440 EC. Przybył zatem preparat o działaniu wgłębnym, zapobiegający rozwojowi oraz zwalczający grzyb Botrytis cinerea opanowujący głębsze, niż okrywające, warstwy tkanek roślinnych.

    Zdecydowanie więcej nowych zoocydów oddano do użytku polskim sadownikom. Niestosowaną dotychczas w polskim sadownictwie substancję czynną – benzoesan emamektyny – zawiera Affirm 095 SG. Został on zarejestrowany do ochrony jabłoni i gruszy przed gąsienicami motyli z rodziny zwójkowatych – owocówkami i zwójkami „liściowymi”, a także minującymi liście oraz winorośli przed zwójką kwasigroneczką. Decis Mega 50 EW to nowa forma użytkowa deltametryny (pyretroidu), którą można wykorzystywać do ochrony jabłoni (przed kwieciakiem jabłkowcem i mszycą jabłoniową), śliw i porzeczki czarnej (przed mszycami) oraz truskawki (przed kwieciakiem malinowcem). Po kilkuletniej nieobecności „powrócił” Reldan 255 EC, zawierający substancję fosforoorganiczną – chloropiryfos metylowy. Opryskane jabłonie zabezpiecza przed: mszycami, miodówkami, zwójkówkami „liściowymi”, owocówką jabłkóweczką i owocnicą jabłkową.

    Przybyły także trzy akarycydy, których substancje czynne po raz pierwszy wprowadzono do użycia w Polsce: Koromite 10 ECSumo 10 EC (oba zawierają milbemektynę) oraz Zoom 110 SC (etoksazol). Jedyną wadą tych rejestracji jest zakres stosowania – wszystkich trzech środków można używać wyłącznie w ochronie jabłoni przed przędziorkami, a dwóch pierwszych również przed pordzewiaczem jabłoniowym.

    Dopuszczenie do stosowania środka Movento 100 SC (spirotetramat) pozwoliło na zwiększenie skuteczności w walce ze szkodnikami, w tym takimi, przeciwko którym nie było oręża. Środkiem tym chroni się jabłonie i grusze przed: bawełnicą korówką, mszycami, miodówkami, czerwcami (w tym skorupikiem jabłoniowym), pryszczarkami.

    Zmiany zastosowania

    Ograniczenia. W wyniku re-rejestracji obecnie wyłącznie w ochronie jabłoni można używać środków Actara 25 WG (zwalcza mszycę jabłoniową i bawełnicę korówkę) i Steward 30 WG (przeciwko zwójkówkom „liściowym” i owocówce jabłkóweczce). Niemożliwe jest już stosowanie regulatora wzrostu Ethrel 480 SL w uprawach porzeczki czerwonej i jabłoni. Zakres jego stosowania ograniczono do wiśni (ułatwienie mechanicznego zbioru owoców).

    Rozszerzenia. Od tego sezonu walka z szarą pleśnią jabłek będzie dużo skuteczniejsza (większa możliwość przestrzegania strategii antyodpornościowej), a to dzięki dwóm kolejnym fungicydom: Mythos 300 SC (zawiera pirymetanil) i Thiram Granuflo 80 WG (tiuram). Zoocyd Apacz 50 EW poszerzy listę środków, którymi zwalczać można miodówki żerujące na gruszach, Envidor 240 SC uzupełni dobór przeciwko przędziorkowi owocowcowi i pordzewiaczowi śliwowemu uszkadzającym śliwy, a Ortus 05 SC, jako jedyny zarejestrowany, wyeliminuje w gruszach podskórnia gruszowego i wzdymacza gruszowego, a uprawie porzeczki – wielkopąkowca porzeczkowego. W ochronie truskawki może być używany do zwalczania roztocza truskawkowego – i znowu jako jedyny – w terminach niezależnych od fazy rozwojowej rośliny uprawnej. W ostatnich latach sporo problemu na plantacjach truskawek i poziomek, zwłaszcza podczas owocowania wyrządzały zmieniki i wciornastki. Dostrzegając te zagrożenia wpływające na ograniczenie plonowania truskawek, MRiRW przychyliło się do wniosku Grupy Producentów Owoców i Warzyw „Hortus” z Ochli i zezwoliło (na mocy art. 51 rozporządzenia PEiR nr 1107/2009) na rozszerzenie zakresu stosowania zoocydu Mospilan 20 SP w celu zwalczania zmieników, wciornastków i kwieciaka malinowca w uprawach truskawki i poziomki. Dopuszczenie tego zoocydu także do zwalczania kwieciaka przyczyni się do efektywniejszej eliminacji populacji tego szkodnika. Dotychczas mogliśmy bowiem w tym przypadku wykorzystywać jedynie pyretroidy, które jako środki powierzchniowe działały wyłącznie przeciwko chrząszczom bytującym na roślinie. Działającym: powierzchniowo, wgłębnie i układowo acetamiprydem (substancja czynna środka Mospilan 20 SP) można wyeliminować także larwy kwieciaka żyjące i żerujące w pąkach kwiatowych. Na mocy ww. przepisu także Stowarzyszeniu Plantatorów Borówki Amerykańskiej udało się rozszerzyć zakres rejestracji fungicydu Signum 33 WG. Środek ten może być obecnie wykorzystywany także do ochrony borówki wysokiej przed szarą pleśnią.

    Zwiększyła się liczba zastosowań regulatora wzrostu Asahi SL w uprawach sadowniczych. Obecnie zaleca się go w: jabłoni, wiśni, gruszy, czereśni, śliwie, czarnej porzeczce, malinie, truskawce, agreście, aronii, borówce wysokiej.

    Zmiany dawek. Ponowne rozpatrzenie wniosków o przedłużenie rejestracji pozwoliło w na ograniczenia dawki następujących środków, w niektórych uprawach: Regalis 10 WG, Captan 80 WG, Dithane NeoTec 75 WG, Mythos 300 SC, Sadoplon 75 WP, Switch 62,5 WG.
    Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo w naszym „Programie…”.

    Podwójne rejestracje

    Często zdarza się, że na rynku funkcjonują jednocześnie dwa identyczne środki ochrony roślin (nazwa, skład i zawartość substancji czynnej), ale o różnym zakresie rejestracji. Jednemu z nich wygasa rejestracja, ale może się jeszcze znajdować w obrocie (tj. handlu i stosowaniu), drugi go zastąpi. Najczęściej następca miewa ograniczony zakres zaleceń w porównaniu z poprzednikiem, ale bywa też odwrotnie. Informacje o takich podwójnych rejestracjach podajemy w naszym „Programie…”, i jest to łatwe do znalezienia – w alfabetycznych spisach nazwa środka występuje dwa razy, a charakterystyka rozpoczyna się od informacji odnośnie numeru zezwolenia (czerwona czcionka). Zachęcam, aby szczegółowo przeanalizować te wykazy i wybierać środek z szerszymi zaleceniami. Zachowanie etykiety towarzyszącej opakowaniu ułatwi rozmowę z pracownikami PIORiN kontrolującymi „Ewidencję zabiegów…”, którą należy przechowywać przez 3 lata.

    BBCH – fazy rozwojowe

    W Unii Europejskiej skala BBCH (Biologische Bundesanstalt, Bundessortenamt and CHemical Industry) przyjęta została do określania faz rozwojowych roślin (nie tylko uprawnych). Liczbą towarzyszącą skrótowi BBCH (np. BBCH 0–9) oznacza się poszczególne etapy wzrostu i rozwoju danej rośliny. W nowych rejestracjach środków ochrony coraz częściej można spotkać zalecenia odnośnie do szczegółowego terminu stosowania danego preparatu właśnie określone fazą BBCH. Dlatego, aby ułatwić sadownikom pracę i odnalezienie się w „gąszczu” zaleceń, w naszym „Programie… na rok 2013” każdej fazie opisowej rozwoju rośliny uprawnej towarzyszą także określenia w skali BBCH (podane na niebieskich poddrukach oraz pod ilustracjami etapów rozwoju, np. jabłoni).