Przedstawiamy wykład dr inż. Magdaleny Szczepanik poświęcony zagadnieniom z zakresu kontroli i certyfikacji rolnictwa ekologicznego.
Jak przeprowadzana jest przez jednostki certyfikujące kontrola obligatoryjna? Odbywa się ona przynajmniej raz w roku w każdym gospodarstwie. Maa na celu stwierdzenie, czy rolnik prowadzi produkcję rolną zgodnie z zasadami Rozporządzenia Komisji UE nr 834/2007. Po każdej, pozytywnie przeprowadzonej kontroli, wydawany jest protokół oraz certyfikat, na którym wpisane są produkty spełniające wymagania rolnictwa ekologicznego. W przypadku niedociągnięć rolnik zobowiązany jest do wdrożenia działań korygujących. Poważniejsza sytuacja pojawia się kiedy podczas kontroli są jednak wykazane niezgodności. Skutkować mogą one zawieszeniem, cofnięciem lub odmową wydania certyfikatu.
Certyfikat wydawany jest na ilość wytworzonego w gospodarstwie produktu. W momencie zbliżania się do limitu ilościowego każdy producent ma możliwość jego zwiększenia tzw.: „rozszerzenie certyfikatu”. W takim przypadku należy do odpowiedniej jednostki certyfikującej wystosować wniosek argumentując np.: uzyskaniem wyższego plonu niż był wpisany podczas kontroli. Niezmiernie ważny jest termin złożenia ww. pisma. Jednostka negatywnie rozpatruje wnioski o zwiększenie ilości np.: truskawek czy malin po sezonie zbioru tych owoców. Sprzedaż większej ilości produktu niż wpisanego na certyfikacie skutkuje dla rolnika sankcjami ze strony kontrolującej go jednostki certyfikującej. Firma skupująca, w przypadku zakupu większej ilości surowca niż na certyfikacie, jest zobowiązana do przekwalifikowania go na konwencjonalny.
Nadzór nad produkcją ekologiczną sprawowany przez jednostki certyfikujące polega również na pobieraniu próbek gleby, liści i owoców do badań na pozostałości niedozwolonych substancji. Badania wykonywane są w akredytowanych laboratoriach i obejmują nawet ok. 600 substancji czynnych występujących w konwencjonalnych środkach ochrony roślin i sztucznych nawozach. Obecność niedozwolonych substancji skutkuje natychmiastowym cofnięciem certyfikatu, a w przypadku ubiegania się o płatność ekologiczną do upraw w ramach realizacji przez rolnika działania Rolnictwo Ekologiczne dodatkowo wstrzymaniem płatności i koniecznością zwrotu uzyskanych do danej powierzchni dopłat. Wykaz środków ochrony roślin przeznaczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym prowadzi Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu, natomiast wykaz nawozów i środków poprawiających właściwości gleby prowadzi Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach.
Każdy rolnik powinien również pamiętać o możliwości przeprowadzania przez jednostki certyfikujące kontroli wyrywkowych. Dodatkowo w gospodarstwie mogą się odbywać kontrole wykonywane w ramach sprawowanego nadzoru nad produkcją ekologiczną przez WIHARS, a także WIORiN w odniesieniu do stosowanego materiału siewnego lub nasadzeniowego. W przypadku niezgodności, np.: różnica w ilości sadzonek lub odmian, na rolnika mogą być nałożone sankcje.
Nieodzownym elementem rolnictwa ekologicznego są płatności ekologiczne. Mogą być one przyznawane w ramach realizowania trzech rodzajów zobowiązań działania Rolnictwo Ekologiczne:
1. Uprawy na gruntach ornych: rolnicze, warzywne, zielarskie, paszowe i jagodowe
2. Uprawy sadownicze
3. Trwałe użytki zielone
Rolnik może realizować 3 różne rodzaje zobowiązań ekologicznych, ale nie musi ich wszystkich rozpoczynać w jednym roku. Na podjęcie następnego zobowiązania rolnik ma czas jedynie w roku następnym po roku wejścia w Działanie Rolnictwo Ekologiczne. Producent deklaruje się do prowadzenia określonej produkcji ekologicznej na zadeklarowanej powierzchni i przestrzegania warunków oraz wymogów przez okres 5 lat. Naruszenie zobowiązań wiąże się z karami finansowymi. Nie stosuje się ich w przypadku gdy niedopełnienie warunków lub wymogów nastąpiło wskutek działania siły wyższej albo w wyjątkowych okolicznościach, a rolnik zgłosił ten fakt do ARiMR w odpowiednim terminie.
Wykład został zaprezentowany w trakcie konferencji „Wybrane zagadnienia z zakresu produkcji owoców jagodowych metodami ekologicznymi” zorganizowanej przez Bio Berry Polska 23.01.2017r. w Lublinie.
Źródło: Bio Berry Polska
