Czy nawożeniem organicznym można zastąpić nawozy mineralne w uprawach jagodowych?

Po ubiegłorocznym, skokowym wzroście cen nawozów mineralnych wielu plantatorów zaczęło poszukiwać sposobów obniżających  koszty nawożenia. Jako jedną z najważniejszych alternatyw zaczęto brać pod uwagę wykorzystanie tradycyjnych nawozów organicznych: oborników (w tym oferowanych w sprzedaży oborników suszonych), kompostów, nawozów zielonych, węgla brunatnego jak również różnego rodzaju odpadowej masy organicznej (wytłoczyn z zakładów przerobu owoców, odpadów z produkcji pieczarek).

Ile składników mineralnych można wnieść do gleby z dobrym nawozem organicznym?

Nawozy organiczne stosuje się głównie w celu podniesienia zawartości materii organicznej (tzw. węgla organicznego) w ryzosferze. Faktem natomiast jest, iż każdy nawóz organiczny wnosi do gleby pewną pulę składników pokarmowych. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami stosowania nawozów organicznych rocznie możemy wprowadzić je w dawce wnoszącej maksymalnie 170 kg azotu na hektar. Jest to ok 30 ton dobrej jakości obornika z którym wniesiemy również ok: 40 kg P, 180 kg K, 90 kg Ca, 30 kg Mg oraz komplet mikroskładników pokarmowych.

W tym miejscu należy podkreślić, iż pomioty ptasie są nawozami zawierającym znacznie większe zawartości składników pokarmowych (nawet 10-krotnie!!!), stąd też ich dawki powinny być odpowiednio zmniejszone.

Jako, że mamy do czynienia z substancją organiczną należy precyzyjnie skalkulować jak szybko te składniki zostaną uwolnione do gleby i w jakim stopniu zostaną wykorzystane przez rośliny. Należy wziąć również pod uwagę, iż inaczej uwalniają się pierwiastki z masy organicznej wymieszanej z glebą a inaczej z nawozów pozostawionych w rzędach roślin na powierzchni.

Nawozy zielone – jakie gatunki wysiewać?

Do tej pory plantatorzy roślin jagodowych uprawiając „nawozy zielone” sięgali po nasiona gatunków posiadających właściwości fitosanitarne: gryki, gorczycy, rzodkwi oleistej, facelli, rzadziej aksamitki. Ubiegłoroczny rajd cen nawozów mineralnych sprawił, iż część plantatorów rozważa powrót do uprawy roślin motylkowatych (bobowatych, Fabaceae): łubin żółty, łubin wąskolistny, wyka, seradela. Biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku nawozów mineralnych jest to w pełni zrozumiałe: odpowiednio bujna masa zielona łubinu może wzbogacić glebę nawet w 250 kg czystego azotu rocznie na ha. Biorąc pod uwagę obecną cenę jednego kilograma czystego N w saletrze amonowej (ok. 13,2 PLN za 1 kg, przy cenie nawozu w okolicach 450 PLN za 100 kg) sam zysk wynikający ze wzbogacenia gleby w azot wynosi 3300 PLN. Do tego oczywiście dochodzą niebagatelne korzyści płynące z wprowadzenia do gleby dużej ilości masy organicznej.

Czy stosowanie podłoża popieczarkowego to dobry pomysł?

Część plantatorów zaczęła również rozważać nabycie podłoża popieczarkowego- masy organicznej pozostającej po towarowej uprawie pieczarek. Materiał ten w niektórych regionach jest oferowany w atrakcyjnych cenach i  łatwo dostępny. Pominąwszy nie do końca jasne kwestie formalno-prawne użycia podłoża popieczarkowego jako nawozu organicznego warto pamiętać, iż materiał ten może zawierać znaczne ilości pierwiastków niepożądanych w uprawie gatunków jagodowych (głównie sodu i chloru – patrz tabela poniżej).

Zawartość składników pokarmowych oraz odczyn i EC w podłożu popieczarkowym określona metodą ogrodniczą (Spurway`a) w 0,03 M CH₃COOH (Jarosz, 2019)

Węgiel brunatny w poprawie żyzności gleby

Drobniejsze frakcje węgla brunatnego w postaci Carbomat coraz częściej wykorzystywane są do poprawy właściwości gleb w uprawach jagodowych – zarówno tych zbyt ciężkich jak i zbyt lekkich. Oprócz zdolności poprawy struktury gleby (poprawa właściwości sorpcyjnych, pojemności wodnej, właściwości termicznych) materiał ten wnosi do gleby składniki mineralne, z których rośliny mogą korzystać. Jako że rozkład mikrobiologiczny węgla brunatnego jest bardzo wolny, wniesiona ilość składników pokarmowych jest zapasem na kilka kolejnych lat.

Dużo wątpliwości i pytań…..

Niewątpliwie częściowe zastąpienie drożejących nawozów mineralnych poprzez odpowiednio dobrane nawozy organiczne to bardzo dobry pomysł. Jednak precyzyjny wybór odpowiedniej masy organicznej rodzi dużo pytań natury teoretycznej jak i technologicznej:

– jaka jest rzeczywista wartość nawozowa oborników świeżych w kontekście dodatków do pasz substancji chemicznych poprawiających zdrowotność zwierząt oraz przyspieszających rozrost ich masy?

– na co zwrócić uwagę przy wyborze obornika suszonego?

– jakie maksymalne dawki pomiotów ptasich można zastosować w uprawach jagodowych? Kiedy najlepiej?

– jeśli myślimy o uprawie nawozów zielonych: jakie gatunki wysiać aby uzyskać maksymalne wzbogacenie gleby w  składniki pokarmowe, działanie strukturotwórcze i fitosanitarne?

– jakie korzyści przyniesie dla gleby i roślin uprawnych zastosowanie węgla brunatnego Carbomat?

– co z tym podłożem popieczarowym: stosować czy nie stosować?

– jak precyzyjnie ustalić dawki wybranego nawozu organicznego i jak go zastosować: czy tylko przed posadzeniem roślin? Jaka jest przydatność stosowania nawozów mineralnych w istniejącej uprawie?

– jakie przedstawia się uwalnianie składników pokarmowych z poszczególnych nawozów organicznych w czasie kolejnych sezonów wegetacyjnych?

Na te i inne pytania odpowie prof. dr hab. Witold Grzebisz (UP Poznań) podczas swojego wykładu w ramach Kongresu Jagodowego 2022, na który wszystkich serdecznie zapraszamy.

Szczegóły całego programu Kongresu Jagodowego 2022 oraz zasady uczestnictwa na naszej stronie https://doradcajagodowy.pl/kongres-2022/

Serdecznie wszystkich zapraszamy

Zespół Doradcy Jagodowego