Trzydziesta już edycja sadowniczego święta organizowanego w okresie kwitnienia jabłoni w Samborcu odbyła się w niedzielę 7 maja. Szkolenie z zaleceniami na tegoroczną trudną wiosnę zorganizowała firma PROCAM Polska w siedzibie Grupy Sadowniczo-Warzywniczej „Złoty Sad” Sp. z o.o. w Samborcu.
Tomasz Olszewski z PROCAM Polska Oddział w Sandomierzu przedstawił zalecenia strategii antyodpornościowej w ochronie przed parchem jabłoni. W Polsce odporność tego patogenu stwierdzono w przypadku środków benzymidazolowych (Topsin M 500 SC), dodynowych (Syllit 65 WP), strobilurynowych (Discus 500 WG, Zato 50 WG) i anilinopirymidynowych (Chorus 50 WG, Mythos 300 SC, Pyrus 400 SC i innych z tej grupy). Zjawisko odporności pierwszy raz stwierdzono w latach sześćdziesiątych ub.w. i od tamtej pory jest ono kontrolowane. Jedne środki wykazują średnią podatność na wytwarzanie odporności grzyba na nią (anilinopirymidyny, triazole), a inne wysoką (dodyna , strobiluryny i grupa SDHI). Przyczyn powstawania odporności T. Olszewski upatrywał w nadużywaniu określonych środków lub grup chemicznych, zaniżaniu lub zawyżaniu dawek oraz w stosowaniu ich w nieodpowiednich warunkach.
Grupa chemiczna | Mechanizm działania | Substancja czynna | Działanie | Zachowanie w roślinie |
Nieorganiczne | M1 | miedź | zapobiegawcze | kontaktowe |
Triazole | G1 | myklobutanil, propikonazol, tebukonazol | zapobiegawcze, interwencyjne | systemiczne |
Triazole | G1 | difenokonazol | zapobiegawcze, interwencyjne, wyniszczające | systemiczne |
Karboksyamidy | C2 | pentiopirad | zapobiegawcze, interwencyjne | kontaktowe, wgłębne, lokalnie systemiczne |
Strobiluryny | C3 | trifloksystrobina, krezoksym metylu | zapobiegawcze | mezosteniczne, quasi-systemiczne |
Anilinopirymidyny | D1 | pirymetanil, cyprodynil | zapobiegawcze, interwencyjne | kontaktowe, wgłębne |
Dikarbaminiany | M3 | mankozeb, metiram, thiuram | zapobiegawcze | kontaktowe |
Dikarbaminiany | M3 | propineb | zapobiegawcze, interwencyjne | kontaktowe |
Antrachinony | M9 | ditianon | zapobiegawcze, interwencyjne | kontaktowe |
Pochodne guanidyny | U12 | dodyna | zapobiegawcze, interwencyjne, wyniszczajace | kontaktowe |
Ftalimidy | M4 | kaptan | zapobiegawcze | kontaktowe |
według T. Olszewskiego
zaznaczone na czerwono substancje aktywne to grupa o najwyższym ryzyku powstania odporności
Tabela 2. Działanie zapobiegawcze wybranych fungicydów (za T. Olszewskim)
Substancja aktywna | Działanie zapobiegawcze | |
Przed opadem | W czasie deszczu | |
kaptan | 5 | 4 |
ditianon | 5 | 5 |
mankozeb | 4 | 3 |
tiuram | 3-4 | 3 |
metiram | 4 | 3 |
miedź | 3 | 2 |
pirymetanil* | 5 | 2-3 |
difenokonazol* | 3-4 | 1-2 |
Skuteczność działania: 1-niska, 5-bardzo wysoka
*w sadach, gdzie nie ma odporności
Tabela 3. Działanie interwencyjne wybranych fungicydów
Substancja aktywna | 36 godzin | 48 godzin | 72 godziny | 96 godzin | 120 godzin |
Kaptan 80 WG (2,6 kg/ha) | 4-5 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Kaptan 80 WG (1,9 kg/ha) | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Delan 400 WG (0,75 kg/ha) | 4-5 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Delan 400 WG (0,5 kg/ha) | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 |
mankozeb 80 (4 kg/ha) | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 |
mankozeb 80 (2 kg/ha) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
tiuram | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 |
metiram | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 |
dodyna | 5 | 5 | 5 | 0 | 0 |
pirymetanil | 5 | 5 | 4 | 0 | 0 |
difenokonazol | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 |
Skuteczność działania: 1-niska, 5- bardzo wysoka
T. Olszewski poinformował o prowadzeniu doświadczeń w 7 sadach wdrożeniowych prowadzonych w rejonie Sandomierza, na Lubelszczyźnie i w Centralnej Polsce. Prowadzone są tam doświadczenia dotyczące zwalczania chwastów, przerzedzania zawiązków, nawożenia, dokarmiania i biostymulacji jabłoni. Do biostymulacji wykorzystano ImPROver+. Poinformował także o nowej serii nawozów Avalon, których skład jest dostosowany do poszczególnych faz fenologicznych jabłoni, a składniki są łatwo przyswajalne. Obecnie ich działanie jest oceniane w sadach wdrożeniowych, a dostępne będą w sprzedaży jesienią.
Aby ocenić odczyn wody można użyć Prosupero pH (adiuwant). Najpierw dodaje się adiuwant do zbiornika opryskiwacza napełnionego wodą (koszt 5 zł/zbiornik), a następnie dodaje się zakwaszacza, np. ProAcid. Ciecz zyskuje kolor różowy. Jego intensywność świadczy o poziomie pH. Wartość odczynu można porównać z wzornikiem na opakowaniu Prosupero pH.
Adam Fura, doradca sadowniczy ze Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Oddział w Sandomierzu przypomniał, że fungicydy zarejestrowane do ochrony przed parchem jabłoni działają na ściśle określone mechanizmy zachodzące w komórkach tego grzyba. Dlatego łatwo mogą powstawać odporności na poszczególne substancje aktywne.
Doradca podał aktualne wskazówki do ochrony sadów. Podkreślił, że sezon jest trudny. Przymrozki notowane 17 kwietnia wyniosły od -2,7 do -6,7 °C. Na Lubelszczyźnie zanotowano nawet -9°C. Kolejna ich fala miała miejsce 21 kwietnia. Znaczne są uszkodzenia kwiatów na jabłoniach. Na Sandomierszczyźnie nie są one tak dotkliwe jak w innych rejonach. Uszkodzeniu uległy głównie kwiaty królewskie.
Kolejne spadki temperatury poniżej zera zapowiadane są na następny tydzień (po 8 maja). Więc nadal pogoda nie sprzyja rozwojowi drzew. Przez wcześniejsze przymrozki nie będzie moreli, brzoskwiń i czereśni.
A. Fura poinformował, że w przypadku parcha jabłoni pierwsze dojrzałe otocznie stwierdzone były już 3 kwietnia br. Ostatnia ich izolacja była wykonana 4 maja. Według niej 80% otoczni parcha jabłoni w opadłych pod drzewami liściach jest pustych, 10% jest gotowych do wysiewu, a 10% jeszcze nie pobiera wody. Jak powiedział doradca, nie pamięta takiego roku, w którym przed pełnią kwitnienia jabłoni byłaby pusta ponad połowa otoczni parcha jabłoni. Bardzo intensywne wysiewy zarodników workowych i silne infekcje parcha jabłoni zanotowano 27-29 kwietnia i 3-6 maja. W tych dniach trudno było wykonać zabiegi chemiczne z uwagi na ciągłe opady deszczu.
Aby ograniczyć ryzyko rozwoju zarazy ogniowej A. Fura zalecał po kwitnieniu zabieg Regalisem®, który ogranicza infekcji wtórne oraz nawozem Viflo® Miedź-Bor.
Krzysztof Gasparski z PROCAM Polska potwierdził, że szkodniki w bieżącym sezonie nie stanowią zagrożenia, więc nie było konieczności wykonywania żadnych zabiegów insektycydami. W okresie kwitnienia także nie można ich wykonywać z uwagi na bezpieczeństwo pszczół i innych owadów zapylających. Po kwitnieniu należy w sadach rozwiesić pułapki feromonowe i prowadzić w nich monitoring aktywności szkodników oraz prowadzić dokładne lustracje.
K. Gasparski przypomniał o konieczności zakwaszenia wody do zabiegów Regalisem® i wykonania opryskiwania, gdy temperatura wyniesie około 18°C
Wodę do zabiegów można zakwasić kwaskiem cytrynowym, produktem ProAcid lub innym. Przypomniał również, że właściwości zakwaszające wykazuje także ProFos 100 o pH 2,9, fosforyn potasu, który można stosować w dawce 1-2 l/ha. Po kwitnieniu jabłoni doradca zalecał pozakorzeniowe dokarmianie jabłoni wapniem. Podał tu nawozy ProHorti mrówCa (z łatwo przyswajalną formą wapnia) i ProHorti CalPhos (zawierający wapń i fosfor, składniki szczególnie potrzebne drzewom w okresie intensywnych podziałów komórkowych w zawiązkach owoców.