– Sytuacja na rynku jabłek w tym roku jest nieco inna niż w 2016. Większy jest popyt na jabłka w kraju i za granicą – zauważa prof. Eberhard Makosz z Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych. Przedstawiamy jego prognozę.
„Od września do grudnia 2016 roku eksport jabłek deserowych był wyższy o ponad 100 tys. ton. A zbyt jabłek deserowych w kraju mógł wynieść 300 – 350 tys.ton. Niekorzystna była różnica cen skupu jabłek. W tym sezonie handlowym, od początku września do stycznia, ceny wszystkich jabłek były niższe o około 30% .Utrzymały się różnice cenowe między odmianami. W obu sezonach najwyższe były, i nadal są, za jabłka odmian jednokolorowych. Różnice między tymi i dwukolorowymi odmianami wahają się od 35 do 40%. Koszty produkcji są na podobnym poziomie. Dopiero od lutego roku bieżącego wzrastają ceny skupu, jabłek deserowych o 0.10 – 0.15 zł/kg. Za większość jabłek deserowych dobrej jakości odmian dwukolorowych ceny nie pokrywały całkowitych kosztów produkcji; tym bardziej jabłek niższej jakości, niezależnie od odmiany. Bardzo ważna różnica między tymi sezonami, to niższe zapasy jabłek. W styczniu br były niższe o około 6%.
W krajach Unii Europejskiej, przy jednakowych zbiorach jabłek w latach 2015 i 2016 (około 12 mln ton), zapasy w styczniu tego roku były niższe o 7%. Jednakowe były we Włoszech i Polsce, około.1.1 mln ton. Większy jest zbyt na jabłka deserowe, między innymi z powodu niskich zbiorów w Austrii, Słowenii i na Węgrzech. W tych krajach wiosną 2016 roku drzewa zostały mocno uszkodzone przez niskie temperatury i obfite opady śniegu. W tym sezonie handlowym nieco wyższe są ceny skupu, które były stałe od września 2016 roku do tej pory. Także duże są różnice cenowe między odmianami i jakością jabłek. W połowie tego miesiąca, w Niemczech i płd. Tyrolu cena skupu jabłek bardzo wysokiej jakości odmiany Gala wynosiła 0.70 eur/kg, odmiany Jonagold 0.35 eur/kg; ceny za jabłka gorszej jakości były niższe o 50%. Koszty produkcji, bez przechowania, wahają się od 0.35 do 0.40 eur/kg. W krajach zachodniej Europy nie ma zbytu na jabłka odmiany Jonagold. Prawdopodobnie wiosną tego roku cena tej odmiany wyniesie 0.20 eur/kg. Rosną problemy ze zbytem odmiany Golden Delicious po opłacalnych cenach.
Jaka może być sytuacja na rynku jabłek w najbliższych miesiącach?
W naszym kraju tylko w chłodniach jest około 1.1 mln ton jabłek różnych odmian i jakości. Z odmian najwięcej jest dwukolorowych. Jabłka się lepiej przechowują i są nieco lepszej jakości. Warto podkreślić, że na rynku spotyka się piękne jabłka, ale z miękkim miąższem, przejrzałe. Takie jabłka nie nadają się do eksportu, a za kilka tygodni także do spożycia w stanie świeżym. Uzyskanie i utrzymanie wysokiego poziomu jędrności jabłek jest jednym z ważniejszych problemów w produkcji naszych jabłek. Zakładam, że do 15% (150 tys.ton) przechowanych jabłek, nie będzie spełniało wymagań jabłek deserowych. Potrzeby kraju na jabłka deserowe wyniosą około 300 tys. ton – wtedy na eksport pozostaje 650 tys.ton. Jeśli nie będzie radykalnych i nieprzewidzianych zmian na europejskim rynku jabłkowym oraz będzie zwiększony import z krajów płd. półkuli, nie powinno być problemów z wyeksportowaniem takiej ilości jabłek deserowych. Tylko za jakie ceny…
Różne są nastroję wśród zachodnioeuropejskich producentów jabłek. Dobre są u producentów posiadających wysokopłatne odmiany, takie jak Gala, Fuji i Elstar. Ceny skupu przewyższają koszty produkcji. Tego już nie ma w produkcji odmiany Golden Delicious, a zwłaszcza odmiany Jonagold. Ogranicza się produkcję tych odmian, a całkowicie odmiany Jonagold.
Bardzo wielu naszych producentów pyta, czy zastanawiam się nad wysokością cen skupu jabłek w najbliższych miesiącach. Na to pytanie nie mam ścisłej odpowiedzi. Poziom cen skupu zależy od wielu, często zaskakujących czynników. Spróbuję przedstawić swoją prognozę, w oparciu o znaną mi sytuację na europejskim rynku jabłek.
W związku z tym, że w Europie jest mniej jabłek, można się spodziewać wyższych cen skupu. Tylko czy pokryją koszty produkcji i przechowania w chłodniach z kontrolowaną atmosferą? W lutym wynoszą dla odmian jednokolorowych 1.2-1.3 zł/kg, a odmian dwukolorowych 0.9-1.0 zł/kg. W dalszych miesiącach będą wyższe o 0.10 do 0.20 zł/kg.
Wielu producentów jabłek czeka na wyższe ceny skupu, zwłaszcza późną wiosną, z nadzieją, że będzie podobnie jak wiosną 2015 roku. Wtedy zanotowano niespodziewanie duży popyt na nasze jabłka przez kraje wschodniej Europy. Ceny skupu przekraczały 2.0 zł/kg. Teraz jest inaczej. W wielu krajach zachodniej Europy spada spożycie jabłek. W krajach wschodniej Europy spada stopa życiowa ludności, brakuje pieniędzy na zakup większej ilości jabłek. A jabłek jest pod dostatkiem.
Biorąc pod uwagę aktualną sytuację na europejskim rynku jabłek, warto systematycznie sprzedawać swoje jabłka, zwłaszcza kiedy cena wynosi 1.2 zł/kg za odmiany jednokolorowe i 0.9 zł/kg dla odmian dwukolorowych. Można czekać do późnej wiosny ale tylko z częścią posiadanych jabłek – aby uniknąć dużego spiętrzenia podaży jabłek, co wpływa na znaczne obniżenie cen skupu. Warto jeszcze dodać, że późną wiosną są wyższe koszty i ubytki, przedłuża się zatrudnienie osób i stresy właścicieli związane ze zbytem jabłek.
Prof. dr hab. Eberhard Makosz”.
Źródło: TRSK