Nowy sport ‘Pinovy’ – Supernova® dla wszystkich i na dodatek nie w klubie

Przez wiele lat RoHo 3615 było jedynym wykolorowanym sportem odmiany ‘Pinova’. To si zmieniło, gdy na rynek wprowadzono ‘Pinot Prince’ (pod nazwa handlową Supernova^®). Pod koniec roku 2020 wspólnotowe biuro odmian praw autorskich (CPVO) zarejestrowało ‘Pinot Prince’ jako odmianę. Od przełomu 2021/2022 drzewka ‘Pinot Prince’/Supernova^® będą dostępne w szkółkach, które wykupiły licencję i mają prawo do rozmnażania i produkcji materiału szkółkarskiego tej odmiany.

2 tys. ha ‘Pinovy’ w Europie

 

Zgodnie z „inwentaryzacją” dokonaną przez Waltera Guerrę ze stacji doświadczalnej w Laimburgu (Tyrol Południowy, Północne Włochy), w Europie sady odmiany ‘Pinova’ zajmują 626 ha, a 1393 ha mutanty RoHo 3615.

W hodowli

Pomimo że odmiana ‘Pinova’ jest już dość starą odmianą, ma kilka cech, które świetnie wpisują się w trendy przy hodowli nowych odmian. W gruncie rzeczy ‘Pinova’ łączy w sobie takie cechy, jak świeży słodki smak, wysoką jędrność, dobre przechowywanie i dobrą jakość pozbiorczą. Drzewa są łatwe do formowania, a ich plonowanie jest bardzo wysokie. Standardowa ‘Pinova’ ma także kilka minusów, ale one w dużej mierze mogą być wyeliminowane, gdy warunki uprawy są odpowiednio dopasowane, a także zależą od sezonu. Szczególnie niepewne jest tworzenie się rumieńca. Wprowadzenie nowego wybarwionego sportu ‘Pinovy’, jakim jest właśnie Supernova^®, sprawia, że uprawa staje się możliwa w regionach, gdzie dotychczas nie można było uprawiać odmiany ‘Pinova’ lub gdzie nie były dostępne drzewka RoHo 3615.

Słabe wybarwianie

Tak w kontekście wybarwienia, jak i jakości jabłek w I klasie ‘Pinova’ nie jest odmianą idealną ani dla sadowników, ani dla odbiorców. W wielu przypadkach ma zbyt wysoki odsetek niedostatecznie wybarwionych jabłek. ‘Pinova’, podobnie jak i inne odmiany, ma kilka różnie wybarwiających się mutantów. Najbardziej znany jest RoHo 3615. Jabłka tego sportu są sprzedawane pod nazwą Evelina^®, jako klubowe. Przez wiele lat RoHo 3615 był jedynym na rynku dobrze wybarwiającym się sportem ‘Pinovy’. Oznaczało to ni mniej, ni więcej tylko to, że sadownicy, którzy nie mogli, nie chcieli lub nie byli członkami tzw. klubu, nie mogli uprawiać ‘Pinovy’. To zmieniło się wraz z wprowadzeniem na rynek kilku sportów, także najnowszego ‘Pinot Prince’ – bardzo dobrze wybarwiającego się, o jasnoczerwonym rumieńcu, który będzie dostępny dla wszystkich (nie będzie odmianą klubową).

‘Pinot Prince’

Sport, który został już zatwierdzony jako odmiana ‘Pinot Prince’ (fot. 1), znaleziono w sadzie standardowej odmiany ‘Pinova’ na farmie Gebroeders van Beuningen w Kapel-Avezaath (centralna Holandia). Drzewka, które wyprodukowano po pobraniu okulantów z odmiany-matki przyciągały uwagę jasnoczerwonym, intensywnym rumieńcem. To odróżniało ten sport od RoHo 3615, którego rumieniec był bardziej paskowany. Ta różnica sprawiła także, że ‘Pinot Prince’ został zarejestrowany jako odrębna odmiana w Europie w 2020 r. Klon może być zarejestrowany jako odmiana tylko wówczas, jeśli różni się znacznie od odmiany wyjściowej oraz od innych jej mutantów. Klon następnie został sprzedany i będzie znany pod zarejestrowaną nazwą handlową Supernova^® (fot. 2, 3, 4). Producenci owoców nie są jednak zobowiązani do sprzedawania swoich jabłek pod tą nazwą.

Materiał bez wirusów

‘Pinot Prince’ będzie sprzedawany jako odmiana licencyjna i będzie mógł ją uprawiać każdy. Właściciel odmiany porozumiał się z Red Jonaprince B.V. co do produkcji materiału wyjściowego do produkcji drzewek, a także alokacji licencji w szkółkach, które zajmą się rozmnażaniem drzewek. Oczekiwania są bardzo wysokie. Vermeerderinstuinen Nederland zostało poproszone o produkcję bardzo dużych ilości materiału wyjściowego do pobierania oczek i okulantów, tak że rocznie będzie można produkować setki tysięcy drzewek. ‘Pinot Prince’ został odwirusowany kilka lat temu, dlatego drzewka, które będą dostępne w kolejnych latach, będą materiałem odwirusowanym.

‘Pinova’…

…została wyhodowana w ośrodku Dresden-Pillnitz we wschodnich Niemczech w 1965 r. Jest krzyżówką odmian ‘Clivia’ i ‘Golden Delicious’. Ponieważ w tamtym czasie w Niemieckiej Republice Demokratycznej brakowało zaawansowanych technicznie chłodni i obiektów do przechowywania, długie przechowywanie ‘Pinovy’ i jej dobra jakość w handlu (shelf-life) były supercechą.

Na pewno minusem standardowej odmiany ‘Pinova’ jest wielkość owoców, wybarwianie i podatność na zgniliznę powodowaną przez Gleosporium podczas przechowywania. Bardzo ważnym czynnikiem sprzyjającym wybarwianiu się jabłek jest miejsce usytuowania sadu. W górzystych terenach południowej Europy (Tyrol Południowy, południowo zachodnia Francja) wielkość owoców i wybarwienie nie są tak dużym problemem, jak w innych rejonach, np. w północnej i środkowej części Niemiec czy w Holandii i Belgii. Dzięki ocieplaniu się klimatu wielkość owoców jest obecnie znacznie mniej znacząca niż dwie dekady temu. Również dzięki odpowiedniej agrotechnice (cięciu, nawadnianiu, nawożeniu, przerzedzaniu zawiązków) wielkość owoców nie jest największym problemem w północnych rejonach produkcji jabłek.

Prawa do sprzedaży

Red Jonaprince B.V. – spółka rodziny Princen z Weert (Holandia) i Szkółka Gebr. Jansen B.V. z Nederweert ma prawo do sprzedaży odmiany ‘Pinot Prince’. Na początku lat 90. ub. wieku rodzina Princen znalazła mutanta ‘Jonagolda’ – ‘Red Jonaprince’. Firma Red Jonaprince B.V. została zatrudniona przez właściciela odmiany – ze względu na duże doświadczenie – do świadczenia wszelkich usług związanych z prawami do odmiany, z produkcją drzewek i wprowadzeniem odmiany na rynek.

Przez ostatnich 20 lat aż trzynaście klonów ‘Pinovy’ było zgłoszonych do rejestru odmian. Z tej liczby tylko dwa – RoHo 3615 i ‘Pinot Prince’ zostały zarejestrowane jako nowe odmiany. Aplikacje części zgłoszonych odmian zostały wycofane, gdyż nie sprawdzały się dość dobrze pod względem wybarwiania, plenności, wielkości owoców czy przydatności do uprawy.

‘Pinovę’ i inne odmiany od niej się wywodzące charakteryzuje niska podatność na parcha jabłoni, dlatego są one często sadzone w sadach ekologicznych. ‘Pinova’ jest natomiast podatna na mączniaka jabłoni oraz na Gleosporium. Ta ostatnia choroba jest problemem w sadach ekologicznych. Ze względu na drugie kwitnienie ‘Pinova’ jest podatna na zarazę ogniową.

Gerard Poldervaart
Redakcja „European Fruitgrowers Magazine”