Pozbiorcze rozwiązanie przed chorobami przechowalniczymi jabłek i gruszek

Przez cały sezon wegetacyjny sadownicy dbają różnymi zabiegami agrotechnicznymi o swoje kwatery jabłoni czy gruszy, tak aby uzyskany plon z drzew był zadowalający przede wszystkim pod kątem jakości. Nie można dopuścić do takiej sytuacji, kiedy w wyniku ciężkiej pracy, wyprodukowane jabłka czy gruszki, nie zostaną należycie zabezpieczone przed lub pozbiorczo przed chorobami przechowalniczymi.

Rozwijające się patogeny już w sadzie albo w przechowalni są bardzo często przyczyną znacznego pogorszenia jakości oraz ubytków w przechowywanej partii owoców a tym samym strat w produkcji. I dlatego nie należy bagatelizować ochrony pod koniec wegetacji, zwłaszcza przy sprzyjających rozwojowi chorób przechowalniczych czynnikach atmosferycznych takich, jak: przekropne dni, długo utrzymująca się wilgoć w sadzie (mgły, rosa na drzewach). Nadchodzący sezon przechowalniczy może być ciężki z uwagi na duże zagrożenie ze strony późnego parcha przechowalniczego, gdyż rok jest wyjątkowo „parchowy”. Drugim zagrożeniem będzie z pewnością gorzka zgnilizna jabłek i gruszek, ponieważ większość uprawianych odmian w wielkotowarowej produkcji jest podatna na tę chorobę przechowalniczą.

Przypomnę poniżej krótko czynniki zwiększające porażenie i podatność poszczególnych odmian na najczęściej występujące choroby przechowalnicze.

Szara pleśń jabłek i gruszek (Botrytis cinerea)

Dodatkowymi czynnikami wpływającymi na rozwój tej choroby są: zbiór mokrych owoców (po deszczu lub rosie), opóźnione schłodzenie owoców po zbiorze oraz zły system wentylacyjny przechowalni. Najczęściej szara pleśń występuje na owocach odmian szczególnie wrażliwych: jabłoń – ‘LIGOL’, ‘RED DELICIOUS’ i sporty, ‘GALA’ i sporty (ten sezon wyjątkowe porażenie grupy tej odmiany),‘GLOSTER’, ‘CORTLAND’, ‘JONAGOLD’ i sporty; grusza – ‘KONFERENCJA’, ‘KOMISÓWKA’.

Gorzka zgnilizna (Neofabraea malicorticis / Neofabraea alba / Neofabraea spp.)

Choroba rozwija się w formie utajonej już w sadzie, gdzie dochodzi do infekcji poprzez przetchlinki owoców w czasie deszczu. Rozwojowi gorzkiej zgnilizny sprzyja: opad deszczu przed zbiorem (na ok. 6-4 tygodnie przed), zbyt późny zbiór (dojrzałość owoców) oraz przechowywanie owoców w nieodpowiedniej temperaturze (zbyt wysoka). Szczególnie groźna jest dla podatnych na nią odmian: jabłoń – ‘GOLDEN DELICIOUS’ i sporty, ‘PINOVA’, ‘LIGOL’, ‘GALA’ i sporty, ‘SAMPION’ i sporty, ‘IDARED’ i sporty, ‘RUBIN’, ‘TOPAZ’, ‘ELISE’; grusza – ‘KONFERENCJA’.

Mokra zgnilizna syn. sina zgnilizna / pleśń (Penicillium expansum / Penicillium spp.)

Choroba ta rozwija się w szerokim zakresie temperatur, ale po przeniesieniu owoców z chłodni do wyższej temperatury można zaobserwować zwiększone jej nasilenie i duży ubytek w owocach przygotowywanych już do sprzedaży. Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi są: uszkodzenia owoców przez szkodniki, po gradzie, niestarannym zbiorze i transporcie owoców oraz długie ich składowanie w zbyt wysokiej temperaturze po zbiorze (spękania skórki).Notuje się ją najczęściej u odmian: ‘SAMPION’ i sporty, ‘LIGOL’, ‘ELISE’ oraz u takich, u których skórka jest bardzo podatna na uszkodzenia.

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych syn. monilinia (Monilinia fructigena / Monilinia spp.)

Patogen ten rozwija się już w sadzie, gdzie owoce zaczynają już gnić na drzewie (forma letnia). Może również rozwijać się dopiero w przechowalni (forma zimowa) na owocach, których skórka została w jakikolwiek sposób uszkodzona w okresie około zbiorczym (np. grad, szkodniki – owocówka i zwójki, nieprecyzyjny zbiór itd.). Przechowywanie owoców w wyższej temperaturze (niż zalecana) sprzyja rozwojowi monilinii. Można spotkać ją najczęściej na jabłoni u odmian: ‘SAMPION’ i sporty, ‘LIGOL’, ‘ELISE’ oraz gruszy – ‘KONFERENCJA’.

Późny parch przechowalniczy jabłek i gruszek (Venturia inaequalis / Venturia pirina)

Powstawaniu objawów sprzyja niedostateczna ochrona przed tą chorobą w czasie całego sezonu wegetacyjnego, co przejawia się występowaniem „żywych plam” tzw. parcha mozaikowego w drugiej połowie lata. Nasilenie choroby występuje również przy częstych opadach atmosferycznych w okresie okołozbiorczym oraz nieodpowiednich warunkach przechowywania (wysoka wilgotność np. > 85%). W bieżącym sezonie przechowalniczym istnieje bardzo duże zagrożenie występowaniem późnego parcha przechowalniczego ze względu na bardzo trudny rok i liczne występowanie wtórnych objawów parcha w sadach. Większość uprawianych odmian jabłoni jest na poziomie wrażliwości, ale najczęściej jej objawy można spotkać na: ‘LOBO’, ‘LIGOL’, ‘IDARED’ i sporty, ‘GOLDEN DELICIOUS’ i sporty, ‘GALA’ i sporty.

Antraknoza (Glomerella spp.)

Ten patogen jest stosunkowo nową chorobą przechowalniczą jabłek i gruszek, której objawy występują już przed zbiorami. Częściowo objawy na owocach przypominają objawy gorzkiej zgnilizny, ale przy antraknozie, na jednym owocu jest znacznie więcej drobnych i nieregularnych plam, które z czasem „zlewają się” ze sobą. Występuje najczęściej na odmianach, które wrażliwe są na niedobory wapnia (Ca) i obserwowano ją już wcześniej na jabłkach odmian: ‘LIGOL’, ‘IDARED’ i sporty, ‘JONAGOLD’ i sporty, ‘SAMPION’ i sporty, ‘GOLDEN DELICIOUS’, ‘PINOVA’.

Niezależnie od programu ochrony przedzbiorczej z wykorzystaniem np.: Captan 80 WDG / Malvin 80 WDG (na 28 dni przed), Plantivax / Vaxiplant SL– brak karencji i pozostałości s.a.czy innych fungicydów przeciw chorobom przechowalniczym (na 21 -5 dni przed), powinniśmy pomyśleć o dodatkowym zabezpieczeniu owoców jeszcze po zbiorze. Doskonałym rozwiązaniem pozbiorczym tzw. „post harvest”, po zapakowaniu skrzyniopalet z owocami do obiektu chłodniczego, jest zamgławianie fumigantem DeccoPyr-Pot zawierającym w swoim składzie pirymetanil (300 g/kg). Produkt DeccoPyr-Pot zwalcza na jabłkach i gruszkach przede wszystkim: gorzką zgniliznę, szarą pleśń, mokrą zgniliznę (siną pleśń) oraz ogranicza w dużym stopniu: późny parch przechowalniczy, brunatną zgniliznę ziarnkowych, antraknozę (rejestracja w innych krajach europejskich). DeccoPyr-Pot doskonale zabezpiecza, poprzez działanie wgłębne / translaminarne, wszystkie uszkodzenia powstałe na owocach podczas zbioru (przecięcia, wgniecenia i obicia skórki czy rany po wyrwanej szypułce itd.). W przypadku takich miejsc na owocach następuje ich powolne zabliźnianie i nie ma tam infekcji patogenów chorób przechowalniczych. Wstawione do komór owoce powinny być obowiązkowo i odpowiednio schłodzone (gruszki – od -0,5°C do 0,5°C / jabłka – od 0,5°C do 1°C). Pirymetanil z DeccoPyr-Pot dużo lepiej działa właśnie w niższej temperaturze a także przy wysokiej wilgotności względnej powietrza (ok. 90%) już w komorze chłodniczej, w formie generatora dymu, niż bezpośrednio przed zbiorami (3 dni przed), w formie aplikacji dolistne i na drzewa (temperatura owoców> 30°C). Przed przystąpieniem do zamgławiania DeccoPyr-Pot należy wyłączyć wszystkie urządzenia chłodnicze na co najmniej 10 minut przed. Jeżeli chodzi o pomieszczenia z kontrolowaną atmosferą (KA), to aplikacja DeccoPyr-Pot może być wykonana dopiero po ustabilizowaniu się wszystkich parametrów komory. Po wypaleniu puszek preparatu DeccoPyr-Pot należy włączyć wentylatory na średni lub wysoki poziom (na ok. 0,5-1 h) w celu równomiernego rozprowadzenia dymu pod sufitem komory przechowalniczej. Dawka DeccoPyr-Pot jest przewidziana na masę owoców a nie parametry chłodni i wynosi 20 g / 1 t owoców (2,0 kg / 100 ton – ilość do tradycyjnej komory chłodniczej). Przy aplikacji tego produktu nie jest potrzebne żadne urządzenie do zamgławiania (np. typu elektrog), ponieważ opakowanie (puszka) po „odpaleniu” samoistnie” generuje dym, który ma właściwości bardzo penetrujące i dociera do wszystkich miejsc. Istotną rzeczą jest to, że preparat DeccoPyr-Pot nie może być użyty samodzielnie przez sadownika. Całej aplikacji ze względów bezpieczeństwa dokonuje przeszkolony zespół CropService. Sadownik zamawia produkt DeccoPyr-Pot do swojego gospodarstwa wraz z usługą poprzez indywidualne (obowiązkowe) zarejestrowanie się na stronie uplcropservice.pl.

Reasumując, produkt DeccoPyr-Pot przynosi dodatkowe korzyści poprzez:

– obniżanie porażenia chorobami przechowalniczymi owoców o dodatkowe 75-80% (badania i praktyka),

– wprowadzanie tylko 1 dodatkowej s.a. do owoców (po 6 m-cach przechowywania tylko 30%NDP),

– dezynfekcję interwencyjną również skrzyniopalet, ścian przechowalni i urządzeń chłodniczych,

– przeciwdziałanie powstawaniu odporności wielu patogenom chorób przechowalniczych,

– brak tłustego osadu na owocach, nie wpływa w żadnym wypadku na pogorszenie smaku (gorzknienie)  czy spadek jędrności owoców,

– możliwość wcześniejszego zastosowania 1-MCP po przewietrzeniu komory (min. 24 h przed).

Dzięki rekomendowanemu programowi ochrony (przedzbiorczo i pozbiorczo) firmy UPL przeciw chorobom przechowalniczym sadownik będzie miał tylko 2 pozostałości s.a. w owocach po użytych fungicydach: kaptan (Captan 80 WDG / Malvin 80 WDG) i pirymetanil (DeccoPyr-Pot) – tylko 30% NDP (Najwyższy Dopuszczony Poziom pozostałości po ś.o.r.) oraz całkowitą pewność, że dobrze zabezpieczył swoje owoce przeznaczone do długiego przechowywania.

mgr inż. ogr. Tomasz Sikora – Doradca Techniczny ProNutiva, Drzewa Owocowe – UPL Polska