Cięcie drzew owocowych może być prowadzone przez cały rok. Dzielimy je zasadniczo na cięcie w okresie spoczynku – tzw. cięcie zimowe, oraz na prowadzone w trakcie wegetacji – tzw. cięcie letnie. Termin „letnie cięcie” powinniśmy odnosić do zabiegu wykonywanego latem, gdy na drzewach są już wyrośnięte owoce lub też, co zdarza się częściej u drzew pestkowych, gdy owoce zostały już zebrane. To rozróżnienie wydaje się być o tyle ważne, że w praktyce sadowniczej funkcjonuje także termin cięcia wiosennego. Skutki tego zabiegu i zasady jego prowadzenia są jednak inne niż „klasycznego” cięcia w okresie letnim.
[envira-gallery id=”40875″]
Letnie cięcie wykonywane jest nie tak często jak cięcie zimowe. Z punktu widzenia fizjologii rośliny i jej potrzeb, trzeba uznawać je za bardziej inwazyjne. W czasie prowadzenia go na drzewach znajdują się już w pełni wykształcone liście, w których odbywa się intensywna fotosynteza. Transpirujące liście utrzymują również sprawne przewodzenie wody i rozpuszczonych w niej soli mineralnych, pobranych przez system korzeniowy. Latem drzewa owocowe muszą równocześnie wykarmić zawiązane owoce i zainicjowane już pąki kwiatowe na rok przyszły. Równocześnie od sierpnia rozpoczyna się gromadzenie substancji odżywczych na okres zimowy. Utrata dużej części powierzchni liściowej w tym czasie może zbytnio osłabić drzewa. Powinno być więc ono prowadzone bardzo rozważnie. Z drugiej strony letnie cięcie jest zabiegiem w niektórych przypadkach bardzo pożądanym. Dotyczy to zwłaszcza drzew pestkowych, których fizjologia różni się od drzew ziarnkowych.
Wiśnie
Letnie cięcie od lat stosowane jest w uprawie i prowadzeniu drzew wiśni. Standardowym terminem cięcia drzew tego gatunku jest czas po zbiorach owoców. Wiśnie są wrażliwe na infekcje chorobowe. Latem zagrożenie ze strony patogenów pochodzenia bakteryjnego i grzybowego jest mniejsze niż w czasie jesieni, zimy i przedwiośnia. Dlatego cięcie ich po zbiorach przynosi dobre efekty.
Czereśnie
Równie dobrze na letnie cięcie reagują czereśnie silnie rosnące, szczepione na podkładkach standardowych typu czereśnia ptasia. Wigor wzrostowy takich czereśni jest bardzo silny, czasami wręcz trudny do opanowania. Letnie cięcie znacznie ułatwia „trzymanie” drzew w ryzach (fot. 1). Powszechnie znany jest bowiem wpływ tego zabiegu na hamowanie siły wzrostu wegetatywnego. W stosunku do cięcia zimowego, letnie cięcie pomaga ograniczyć rozmiary drzew, działając na nie skarlająco. Czereśnie szczepione na podkładkach karłowych wymagają innego traktowania, także gdy idzie o termin cięcia. Standardem powinno być cięcie ich w okresie wiosennym.
Morele
W przypadku moreli letnie cięcie pomaga utrzymać je w dobrym zdrowiu, istotnie ograniczając rozwój chorób kory i drewna. Ponadto, tak jak w odniesieniu do silnie rosnących czereśni, zabieg ten ogranicza zbyt silny wzrost i rozwój korony. Zarówno morele jak i czereśnie silnie rosnące powinniśmy ciąć latem wykorzystując technikę prześwietlania koron, unikając równocześnie skracania gałęzi. Ważne jest także to, aby nie odkładać tej pracy. Terminem dopuszczalnym jest czas do pierwszych dni sierpnia. Z cięciem wchodzimy na drzewa starsze, od piątego roku ich życia w sadzie. Młode drzewka moreli i czereśni pozostawiamy raczej bez cięcia, z wyjątkiem czasu po posadzeniu ich do sadu.
Brzoskwinie
Gatunkiem bardzo dobrze reagującym na letnie cięcie jest brzoskwinia. Drzewo to znane jest z bardzo dużych potrzeb co do światła słonecznego (mówi się, że jest „światłożądna”). Zacieniane pędy brzoskwini bardzo szybko zamierają. Wewnętrzne i dolne partie korony ogałacają się, a na rosnących tam pędach nie tworzą się pąki kwiatowe. Owocowanie przenosi się na zewnątrz i w górę korony. Tym samym jej duża część jest wyłączona z „produkcji”, plony zmniejszają się, pogarsza się też jakość owoców.
Letnie cięcie brzoskwini jest uzupełnieniem wiosennego. Wiosną bilansujemy wzrost wegetatywny i generatywny, pozostawiając na drzewie określoną liczbę pędów owocujących. Latem natomiast pracujemy nad jakością owoców w bieżącym roku, a przede wszystkim nad liczbą i jakością pąków kwiatowych na rok następny. Cięcie letnie zaczynamy na brzoskwini wcześnie, bo już na przełomie czerwca i lipca. W tym czasie należy usunąć nadmiar pędów ulistnionych, które pojawiają się przy wierzchołkach konarów i gałęzi (fot. 2). Zarówno w koronach przewodnikowych jak i naturalnych, otwartych, silne i bardzo silne pędy tegoroczne pojawiają się najpierw w górnych partiach konarów głównych. Pozostawione na drzewie zacienią niższe partie korony, do czego nie można dopuścić. Natomiast dla uniknięcia ogołocenia się środkowych partii konarów i gałęzi, powinniśmy skracać wyrastające tam pędy tegoroczne nad piątym liściem od podstawy (fot. 3). Skracanie to należy prowadzić od połowy lipca. Zabieg ten dopuści światło słoneczne do wnętrza korony, pomagając w wybarwianiu się rosnących owoców, korzystnie oddziałując na ich jakość. Przede wszystkim jednak swobodny dostęp światła słonecznego do każdej części korony będzie działał na korzyść inicjowanych w tym czasie pąków kwiatowych. Brzoskwinie cięte latem obficie wiążą pąki, które przy dostępie światła są silne, z dużymi szansami przetrwania trudnego okresu zimy.
fot. 1, 2 H. Morgaś
fot. 3 M. Florek
