Przegląd techniczny opryskiwaczy

    Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Oddział „Centrum Ogrodnicze” w Sandomierzu

    Opryskiwacz jest najważniejszym urządzeniem w gospodarstwie wykorzystywanym do ochrony roślin. Od jego sprawności zależy skuteczność zabiegów pielęgnacyjnych i ochronnych. Warto o tym pamiętać, gdyż od poprawności aplikacji nalistnej środków ochrony roślin i nawozów zależy dochód z działalności rolniczej.

    [envira-gallery id=”40705″]

    Podstawa prawna

    Do dbałości o prawidłowy stan techniczny opryskiwacza zobowiązuje przede wszystkim Ustawa o ochronie roślin z 18.12.2003 r. (Dz. U. 2004 nr 11 poz. 94 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z artykułem 76 ustęp 1 ww. ustawy „Środki ochrony roślin stosuje się sprzętem sprawnym technicznie, który użyty zgodnie z przeznaczeniem zapewnia skuteczne zwalczanie organizmów szkodliwych i nie spowoduje zagrożenia zdrowia człowieka, zwierząt lub środowiska”. Co więcej, ustawa reguluje w artykule 76 ustęp 4 częstotliwość przeprowadzania badań sprawności technicznej dla opryskiwaczy w odstępach nie dłuższych niż 3 lata. Powyższy akt prawny wyznacza również ministra ds. rolnictwa do określenia w drodze rozporządzenia wymagań technicznych dla opryskiwaczy. Obecnie kwestię wymagań technicznych dla opryskiwaczy reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 4.10.2001 r. (Dz. U. 2001 nr 121 poz. 1303). Dodatkowo, w załączniku nr 3 do rozporządzenia MRiRW z 15.11.2001 r. (Dz. U. 2001 nr 137 poz. 1544) w sprawie przeprowadzania badań opryskiwaczy jest określony zakres badań tych urządzeń. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w wymienionych powyżej aktach prawnych, można przygotować opryskiwacz do kontroli w Stacji Kontroli Opryskiwaczy, tak aby bez przeszkód przeszedł obowiązkowe badanie kontrolne.

    Dodatkowo należy pamiętać, że wymogi wzajemnej zgodności w obszarze B, który obowiązuje w Polsce od 1.01.2011 r. nakładają
    między innymi wymóg „Stosowania środków ochrony roślin sprzętem sprawnym technicznie, który użyty zgodnie z przeznaczeniem nie spowoduje zagrożenia zdrowia człowieka, zwierząt lub środowiska”. W przypadku wykrycia przez instytucję kontrolującą nieprawidłowości (np. użytkowania niesprawnego opryskiwacza) może zostać nałożona sankcja w postaci obniżenia płatności bezpośrednich w wysokości od 1% do nawet 100% całkowitej kwoty w przypadku działania celowego.

    Gdzie?

    Badanie sprawności technicznej opryskiwacza przeprowadza się w specjalnie do tego celu przeznaczonych pomieszczeniach lub (przy dodatniej temperaturze powietrza) w miejscach zadaszonych i osłoniętych przed wiatrem, wyposażonych w wymagane urządzenia techniczne oraz sprzęt diagnostyczny. Dopuszcza się również przeprowadzenie kontroli w gospodarstwie, ale tylko wtedy, gdy są zachowane warunki do przeprowadzenia takiego badania. Zakres badań opryskiwaczy polowych i sadowniczych pokrywa się w znacznej części, a główne różnice wynikają z charakterystyki pracy tych maszyn. Opryskiwacz polowy ma niskie ciśnienie pracy i poziomą belkę polową, sadowniczy – wysokie ciśnienie robocze i przystawkę wentylatorową.

    Przygotowanie do badania

    Podstawą do przeprowadzenia badania jest dostarczenie do stacji kontroli opryskiwacza umytego zarówno z zewnątrz, jak i od środka, z zamontowanymi osłonami na elementach wirujących oraz ze zbiornikiem napełnionym czystą wodą w około 2/3 pojemności.

    Zakres badania

    Można je właściwe podzielić na dwie części – badanie ogólne i szczegółowe stanu technicznego poszczególnych elementów opryskiwacza. Pierwsza część obejmuje kontrolę organoleptyczną. Diagnosta sprawdza kompletność i prawidłowość zamocowania zabezpieczeń elementów wirujących, pewność agregatownia maszyny z ciągnikiem, stan zużycia węży cieczowych i hydraulicznych, zbiornika, zaworów, korpusów rozpylaczy czy układu jezdnego, a także czystość zbiornika, ewentualne wycieki, spasowanie pokrywy wlewowej.

    Druga część kontroli jest bardziej obszerna i obejmuje badanie podzespołów i układów występujących w opryskiwaczu.

    • Badanie pompy obejmuje kontrolę układu smarowania (poziom oleju, wycieki), działania systemu tłumiącego pulsacje (w przypadku pomp o liczbie przepon-tłoków mniejszej niż 4 jest to tzw. powietrznik – ciśnienie powietrza powinno wynosić od 1/3 do 2/3 wartości ciśnienia roboczego), wydajności (przy nominalnych obrotach WOM oraz przy włączonych wszystkich rozpylaczach i mieszadle powinno uzyskać się ciśnienie cieczy roboczej wynoszące 1,5 MPa w opryskiwaczu sadowniczym i 0,5 MPa w opryskiwaczu polowym) oraz szczelności.
    • Badanie mieszadła polega na sprawdzeniu efektu mieszania cieczy przy włączonych wszystkich podzespołach opryskowych.
    • Badanie zbiornika obejmuje kontrolę odpowietrzania zbiornika, położenia zaworu spustowego, który musi umożliwiać całkowite opróżnienie zbiornika, stanu sita wlewowego lub innego systemu wstępnego filtrowania, położenia i czytelności wskaźnika poziomu cieczy a także instalacji do przepłukiwania zbiornika, urządzeń do rozwadniania oraz zbiornika na czystą wodę.
    • Badanie urządzeń pomiarowo-sterujących obejmuje sprawdzenie lokalizacji (odczyt przez operatora podczas pracy) i dokładności wskazań manometru (różnica pomiędzy wskazaniami manometru zamontowanego na opryskiwaczu i manometru wzorcowego nie może wynosić więcej niż 10%), stabilności i powtarzalności ciśnienia (wartość ciśnienia roboczego dla stałych obrotów WOM oraz wyłączenie i włączenie głównego zaworu odcinającego dopływ cieczy nie może spowodować różnicy ciśnień większej niż 7%). Badaniu podlega również sprawdzenie dokładności wskazań czujnika prędkości oraz realizacji dawki cieczy przez elektroniczne urządzenia do sterowania w opryskiwaczach, które posiadają takie wyposażenie.
    • Badanie układu cieczowego obejmuje sprawdzenie szczelności oraz zamocowania i zabezpieczenia przed samoopryskiem oraz samoczynnym obracaniem lub przesuwaniem w czasie pracy.
    • Badanie filtrów obejmuje sprawdzenie stanu technicznego, liczby (co najmniej dwa stopnie filtracji – po jednym od strony ssącej i tłocznej pompy, bez uwzględnienia sita wlewowego i indywidualnych filterków rozpylaczy), wielkości oczek filtra po stronie tłocznej pompy (oczka powinny być mniejsze od najmniejszego rozmiaru otworów rozpylaczy).
    • Badanie rozpylaczy (fot. 1) wiąże się z kontrolą ich jednolitości i charakterystyki, a także nierównomierności natężenia wypływu cieczy roboczej (różnica wartości zmierzonego natężenia wypływu cieczy i natężenia wypływu cieczy ustalona przez producenta rozpylaczy nie może wynosić więcej niż 10%). Ponadto kontroluje się działanie zaworów przeciwkroplowych (ewentualny wyciek nie większy niż 2 ml, czyli ok. 30 kropli w ciągu 5 minut).

    Badanie wentylatora obejmuje kontrolę stanu technicznego i działanie urządzeń nim sterujących.

    Dokumentacja

    Po pomyślnym zakończeniu badania właściciel otrzymuje zaświadczenie potwierdzające pozytywny wynik kontroli oraz na opryskiwacz zostaje przyklejona nalepka (fot. 2) również poświadczająca ten fakt. Ponadto jednostka przeprowadzająca badanie jest zobowiązana do prowadzenia rejestru sprawdzonych opryskiwaczy. Koszt badania opryskiwacza sadowniczego wynosi ok. 100 zł.

    Wymagania odnośnie sprawności opryskiwaczy nie są trudne do spełnienia, gdyż wszystkie nowe opryskiwacze trafiające do sprzedaży muszą spełniać wymogi określone w stosownych aktach prawnych. Stąd utrzymanie właściwego stanu technicznego ogranicza się do regularnej kontroli i ewentualnej wymiany zużytych lub uszkodzonych elementów. W większości stacji kontroli opryskiwaczy można wykonać oprócz atestacji również naprawę sprzętu lub jego całkowitą modernizację.

    fot. 1, 2 J. Kwiecień