Praktyczne pokazy cięcia zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem sadowników. Przypominamy część relacji ze spotkania, które miało miejsce 12 lutego br. w Palczewie k. Warki w sadzie jabłoniowym Piotra Kiliańskiego, a zorganizowanego przez FruitAkademię. Szczególną uwagę zwrócono wówczas na zasady cięcia jabłoni na „klik”. O innych poruszanych wówczas zagadnieniach – takich jak nawożenie i ochrona – w tematycznych zakładkach naszego portalu w najbliższym czasie.
Cięcie na „klik” jest zalecane do stosowania w intensywnych sadach jabłoniowych w celu zachowania równowagi między wzrostem wegetatywnym i owocowaniem oraz utrzymania regularności owocowania i równomierności rozłożenia owoców w całej koronie drzewa. Cięcie to obejmuje skracanie pędów zawsze w obrębie przyrostu jednorocznego – mówił Jarosław Kuklewski (fot. 1), doradca sadowniczy FruitAkademii. Według niego cięcie drzew tą metodą można rozpocząć w każdym roku w sadach, w których dotychczas cięto jabłonie inną metodą, jak i po posadzeniu drzew. Ma ono wpływ na charakter wzrostu i owocowania młodych jabłoni w późniejszym czasie, szczególnie tych z rozbudowaną koroną i typu knip-boom.
Drzewka po posadzeniu należy przyciąć wiosną w celu pobudzenia ich do wzrostu oraz niedopuszczenia do ogałacania się pędów. Wówczas wycięte powinny być pędy silnie konkurujące z przewodnikiem. Jednak zdaniem doradcy nie powinno się w pierwszym roku po posadzeniu drzewek usuwać zbyt wielu pędów, gdyż do przyjęcia się drzewek, ich prawidłowego wzrostu i formowania korony potrzebna jest odpowiednia ilość liści. Nadmiar pędów w koronie można usunąć dopiero w następnym roku.
Dłuższe pędy w dolnej części należy przyciąć na 40–50 cm od przewodnika, najczęściej skracając ich wierzchołek. W przeciwnym razie nawet przy dobrej agrotechnice może dojść do ich ogałacania się. Po przycięciu pędu zazwyczaj pojawia się na nim jeden silny przyrost na zakończeniu i pąki kwiatowe, które zawiązują się na pędzie bliżej przewodnika. Przewodnik po posadzeniu przycina się wówczas, gdy jest niezdrewniały, uszkodzony i raczej nie będzie rozwijał się prawidłowo. Na „klik” przycina się go dopiero, gdy osiągnie odpowiednią wysokość, tzn. gdy przewyższy podporę, do której przymocowano drzewko.
W pierwszym piętrze korony docelowo powinno znajdować się 5, 6 pędów. Gdy drzewka są dobrej jakości, pędów jest zazwyczaj kilkanaście i dopóki drzewko jest młode i dobrze doświetlone, ich liczba może być większa niż zalecana. Im starsze drzewo, tym bardziej konieczne jest wycinanie tzw. okna ponad pierwszym piętrem korony oraz pozostawienie tylko 5, 6 gałęzi w tym piętrze. Zbyt późne utworzenie „okna” skutkuje pogorszeniem doświetlenia dolnej części korony, ogałacaniem się konarów i pędów, słabszym zawiązywaniem pąków kwiatowych, a także pogarszaniem ich jakości. Pamiętać należy, że dolna część korony jest konieczna dla właściwego wzrostu i owocowania drzew, dlatego należy zadbać o nią w 3., 4. roku po posadzeniu.
Cięcie przewodnika na „klik” polega, podobnie jak w przypadku pędów dolnego piętra, na przycięciu go w obrębie przyrostu jednorocznego, zawsze za pąkiem liściowym. Po tym zabiegu następuje silna reakcja wzrostowa, polegająca na wyrośnięciu kilku pędów. Pierwsze z nich wyrastają pod ostrym kątem, natomiast im dalej od przycięcia, zazwyczaj pod szerokimi kątami i są one zakończone pąkiem kwiatowym. Pędy te są cenne z uwagi na wysoką jakość owoców na nich wyrastających. Za taki sposób wzrostu pędów odpowiadają hormony, które są produkowane przez stożek wzrostu pędu wyrastającego na przedłużeniu przyciętego, i które sprawiają, że pędy położone poniżej wyrastają pod szerokimi kątami. Przy cięciu na „klik” przewodnik będzie wyższy zaledwie o kilka cm rocznie.
Podczas cięcia drzew w okresie spoczynku konieczne jest usuwanie pędów zakończonych pąkiem liściowym, które z uwagi na znaczną siłę wzrostu, zacienianie korony i brak pąków kwiatowych są zbędne. Pędów zakończonych pąkiem kwiatowym nie usuwa się ani nie skraca, bo na nich zachodzi owocowanie.
Właściwe przycinanie na „klik” pędów z pierwszego piętra korony zaczyna się wówczas, gdy nadmiernie wyrastają w międzyrzędzia. Wówczas należy skrócić je o 1/3 przyrostu jednorocznego. Po takim przycięciu pęd stanowiący przedłużenie skróconego zawsze rośnie ku górze, a inne poziomo, całość natomiast jest obłożona pąkami kwiatowymi i nie dochodzi do ogałacania się pędów. W następnych latach przycina się przyrosty wyrastające ku górze, co sprawia, że gałęzie z pierwszego piętra korony nie wchodzą w międzyrzędzia. Cięcie na „klik” trzyma w ryzach całą gałąź, która się nie ogałaca i stale jest na niej owocowanie.
W „oknie” nad pierwszym piętrem nie powinno się pozostawiać pędów, które mogą silnie rosnąć i nadmiernie zacieniać dół korony. Należy je wyciąć. W sadzie, w którym drzewa nie były cięty na „klik”, zawsze należy zacząć od wycięcia najgrubszych gałęzi, ale nie więcej niż 30%, ponieważ reakcja wzrostowa będzie zbyt silna. Pędy należy wyciąć równomiernie w całej koronie, pamiętając, że celem cięcia na „klik” jest pozostawienie w koronie krótkich pędów, na których owoce będą dobrej jakości, optymalnie wyrośnięte i wybarwione– powiedział J. Kuklewski.
Silne gałęzie boczne należy wyciąć na czop, z którego w następnym roku wyrosną krótkie pędy zakończone pąkami kwiatowymi. Według J. Kuklewskiego zbyt późne ich usunięcie skutkuje zazwyczaj słabszym wybijaniem pędów i brakiem na nich pąków kwiatowych. Czopy w przypadku infekcji chronią drzewa przed jej rozprzestrzenieniem się na przewodnik, a zimą wiązki przewodzące przed przemarznięciem. W przypadku odmian z grupy ‘Jonagold’,‘Ligol’ oraz tych o tendencji do ogałacania się, jak ‘Cortland’ i ‘Rubin’, czop może mieć długość nawet do kilkunastu centymetrów. Wszystkie gałęzie o grubości przekraczającej ½ grubości przewodnika należy usuwać, ponieważ one zazwyczaj zbyt silnie rosną i nie ma na nich odpowiedniej liczby pąków kwiatowych.
ak informował J. Kuklewski, nie zaleca się przycinania pędów za pąkami kwiatowymi, ponieważ nigdy z nich nie wyrośnie właściwy pęd na przedłużenie przycinanego. Poza tym chodzi tu o produkcję hormonów przez stożek wzrostu pędu wyrastającego z pozostawionego pąka, które wpływają na osłabienie wzrostu pędów wyrastających poniżej oraz na poprawę wiązania pąków kwiatowych.
Gałęzie w obrębie pierwszego piętra korony nie powinny być zbytnio rozgałęzione. Natomiast te wyrastające powyżej okna na przewodniku nie powinny być starsze niż 3-letnie. Starsze zazwyczaj mają tendencję do przewieszania się.
Tekst i fot. Anit
a Łukawska
Artykuł pochodzi z numeru 4/2016 MPS Sad
Płytę zawierającą pokazy cięcia koron drzew jabłoni przeprowadzone w holenderskich sadach przez Josa de Wit kupić można w sklepie internetowym wydawnictwa Plantpress.
