Jakie są metody i zasady efektywnego przechowywania, pakowania i oznaczania owoców pochodzących z upraw ekologicznych? Czy różnią się od zasad przewidzianych dla owoców pochodzących z uprawy metodami integrowanymi? Jeśli tak, to w jakim zakresie?
Co do zasady, przechowywanie jabłek pochodzących z ekologicznej oraz integrowanej metody produkcji istotnie się nie różnią. Parametry przechowywania, jak skład atmosfery, temperatura i wilgotność są takie same dla poszczególnych odmian.
Warunki przechowywania
Większość odmian jabłek najlepiej przechowuje się w temperaturze od 0 do 2°C. W przypadku zaawansowanych rozwiązań przechowalniczych sadownik może modyfikować warunki, w jakich przechowuje owoce (m.in. skład gazowy i wilgotność), co znacznie wydłuża okres ich bezstratnego składowania.
W przypadku standardowej kontrolowanej atmosfery optymalny skład gazowy w komorach powinien wynosić: 3% tlenu, 5% dwutlenku węgla i 92% azotu. W komorach niskotlenowych ULO poleca się następujący skład atmosfery: około lub nieco poniżej 1,5% tlenu, około 1,5% dwutlenku węgla, resztę stanowi azot. W praktyce optymalny skład atmosfery, który poleca się dla większości odmian jabłek, może wynosić: 2% dwutlenku węgla, 2% tlenu i 96% azotu. Optymalna wilgotność względna powietrza podczas przechowywania powinna mieścić się w zakresie 85–90%.
Przygotowanie do przechowywania
W przypadku jabłek – zarówno tych ekologicznych, jak również produkowanych metodami integrowanymi – należy zadbać o odpowiednie przygotowanie instalacji chłodniczych, dezynfekcję komór przechowalniczych i skrzyniopalet. W przypadku przechowywania owoców ekologicznych wskazane jest jednak zwrócenie uwagi na pewne znaczące detale. Jeżeli bowiem w poprzednich latach w komorach składowano owoce produkowane metodami konwencjonalnymi czy integrowanymi, gdzie używano preparatów do zadymiania komór przechowalniczych, szczególną uwagę należy zwrócić na instalację wentylacyjną. W przypadku, gdy w poprzednim sezonie przechowalniczym używano do tego celu preparatów, które nie były dopuszczone do produkcji ekologicznej, to umieszczenie w takich komorach owoców ekologicznych może skutkować naniesieniem na nie pozostałości użytych wcześniej preparatów. Pozostałości tych substancji czynnych mogą zostać wykryte w składowanej w roku bieżącym partii towaru, co może skutkować zdyskwalifikowaniem jej jako produktu ekologicznego.
Dodatkowe działania
Pamiętajmy, że owoce ekologiczne mogą być chronione tylko z wykorzystaniem preparatów dopuszczonych do tego typu produkcji. W związku z tym do wszelkich zabiegów przedzbiorczych wykonywanych w celu ograniczania pojawienia się i rozwoju chorób przechowalniczych i wydłużania trwałości przechowalniczej owoców podczas składowania w komorach można używać tylko środków biologicznych lub pochodzenia naturalnego. Ponieważ preparatów takich jest znacznie mniej niż tych dostępnych w metodach integrowanych, ekologiczny producent musi podjąć szereg dodatkowych działań poprzedzających zamknięcie owoców w komorach.
Ważne jest zatem, aby w komorach przechowalniczych umieszczane były tylko owoce wysokiej jakości, wyglądające zdrowo. Już podczas zbiorów do skrzyniopalet nie powinny trafiać jabłka z widocznymi uszkodzeniami mechanicznymi, oznakami chorób i objawami żerowania szkodników. Ponadto do komór mogą trafiać tylko owoce o parametrach charakterystycznych dla dojrzałości zbiorczej danej odmiany, a więc nie powinny to być owoce nadmiernie dojrzałe.
Przed umieszczeniem jabłek w komorach przechowalniczych, warto je poddać procesowi przesuszania. Usuwany w ten sposób z powierzchni jabłek nadmiar wilgoci pomaga w zapobieganiu wystąpienia i rozprzestrzeniania się chorób powodujących ich gnicie.
Kontrola podczas przechowywania
Przez cały okres przechowywania owoców warto regularnie monitorować ich stan. Regularnie należy sprawdzać, czy nie ma na nich oznak rozwoju chorób przechowalniczych. Zepsute owoce należy natychmiast usuwać, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się patogenów. Jeśli problemy wynikają z czynników abiotycznych lub jeśli nasila się rozwój chorób pochodzenia biotycznego należy jak najszybciej rozpocząć sprzedaż pozostałej partii towaru.
Aby utrzymać optymalne warunki przechowywania, stale należy także kontrolować panujące w komorach: temperaturę, wilgotność i skład atmosfery.
Pakowanie i systemy oznakowania ekologicznych owoców
Sposoby i technologia pakowania jabłek pochodzących z produkcji ekologicznej i integrowanej nie muszą się różnić. Ważne jest natomiast ich odpowiednie oznaczenie. Ze względu na zastosowane standardy i przepisy dotyczące produkcji ekologicznej – warto jest na opakowaniu podać informację o tym, że owoce zostały wyprodukowane metodami ekologicznymi.
Jabłka z ekologicznej produkcji mogą być oznaczane specjalnymi etykietami lub znakami, które informują konsumentów, że są one pochodzenia ekologicznego. W tym celu w krajach Unii Europejskiej stosuje się dobrze rozpoznawalny znak zielonego liścia złożonego z 12 gwiazdek oraz nazwy „produkt ekologiczny”, „produkt organiczny”, „bio”, „organic”. Opakowania z owocami pochodzącymi z uprawy integrowanej nie mogą być tak oznakowane.
W przypadku owoców z ekologicznej produkcji, opakowania powinny zawierać informacje identyfikujące producenta lub dystrybutora owoców ekologicznych oraz nazwę handlową produktu. Ponadto na opakowaniu takim należy umieścić numer identyfikacyjny jednostki kontrolującej, która sprawdziła i potwierdziła, że produkt spełnia normy ekologiczne.
Źródło: materiały prasowe Związek Sadowników RP
